door Reis door andere tijd en cultuur
Centaur van Chris Polanen heeft me verrast, maar ik had eigenlijk ook geen idee wat ik moest verwachten. Het is een roman die haar publiek serieus neemt. Sommige stukken lezen door de vele interne monologen/gesprekken niet altijd makkelijk, dan moet je je best ervoor doen. Dat is precies wat hoofdpersoon Gili ook doet: zijn best doen voor het leven. Hij groeit op in Suriname, jaren ’90, een tijd waarin het politiek erg onrustig is. Zijn vader Pieter beweegt zich in die (welgestelde, corrupte?) kringen, Gili zet in elk geval zijn vraagtekens bij Pieters leven. Verder is zijn beste vriend Hugo dood, kan hij weinig naar de universiteit want vaak gesloten, en heeft hij op zijn 20e nog geen serieuze relatie met een meisje. Dat trekt hij zich erg aan, want “elke” Surinaamse man kijkt vol lust naar de vrouwen en dan vooral de Nederlandse stagiaires. Tegelijk beschouwt Gili veelvuldig de man-vrouwrelaties en komt tot de conclusie dat hij niet als de typische Surinaamse man wil optreden.
Kortom: Gili ziet geen toekomst voor zichzelf in Suriname. Het enige dat hem kan redden is het winnen van een paardenspringwedstrijd dat hem genoeg prijzengeld oplevert voor een vliegticket en meer. Kleine kans, want hij en zijn (lease)paard zijn alleen beter dan de rijke Fransen als het kouder weer is.
‘“De ruiter die Surinames eer hoog gaat houden!” Wat? Die hebben we met z’n allen allang de vernieling in geholpen.’
Ondertussen komt Pieter in de gevangenis terecht, wat bijzonder genoeg tot een toenadering leidt tussen vader en zoon.
Alleen door de thema’s al een interessante roman. Verder krijg je gedetailleerde en gepassioneerde scènes over het paardrijden voorgeschoteld en de dialogen tussen Gili, Hugo en anderen zitten vol details waaruit je opmaakt dat de auteur zijn oorsprong vindt in de Surinaamse cultuur. Overigens zonder verder het leven van Polanen uitgediept te hebben. De drie vertelde weken in het boek gaven me het gevoel van een lange reis. Om met een quote uit het boek te spreken: “Het telt niet hoe je het op dat moment beleeft, alleen hoe de herinnering voelt.” (Geen idee hoe het verhaal op jongeren overkomt, maar van mij krijgt het 5 sterren.)
Als extra is achterin een woordenlijst met woorden uit het Sranantongo opgenomen. “In het Sranantongo laten we ons gevoel spreken.”
Centaur was een genomineerde voor het Beste Boek voor Jongeren 2022.
Chris Polanen, Centaur, Lebowski, 2021, 352 blz., 9789048854912.
