door De slogan ‘Wees voorbereid’ valt een paar keer in Schokbestendig. In twee woorden vat je zo de inhoud van het boek samen. Klinkt simpel, maar bij “voorbereid zijn” komt het een en ander kijken en al die stappen leggen Carter en De Vries goed uit. Waarom is het handig bepaalde gebruiksartikelen in huis te hebben en waar moet je ze leggen; op welke soort situaties zou je je moeten voorbereiden en hoe plan je vooruit?
Beide auteurs zijn in hun carrière zo gewend aan hun militaire skills dat planning en voorbereiding gesneden koek is. Ze nemen daarom de tijd om met verschillende voorbeelden uit te leggen waarom de gewone burger dit ook zou moeten doen. Een gebeurtenis als stroomuitval of gesprongen waterleidingen komt al lokaal her en der voor. Met de grootse nationale bouwplannen en het waarschijnlijke scenario van netcongestie op het elektriciteitsnetwerk kunnen zulke situaties vaker en grootser voorkomen. En wat gedacht van een hackaanval waardoor het mobiel netwerk wegvalt en je elkaar niet meer kunt bereiken? Complete oplossingen bieden de oud-militairen niet (en dat is niet aan hen te wijten: in Nederland zijn we voor veel basiszaken te afhankelijk geworden van systemen waar niet altijd een goed analoog alternatief voor is), maar wel de handvatten om anders naar je directe omgeving te kijken.
Voorbereid zijn betekent dat je weet waar je belangrijke documenten liggen (en dat je sowieso een kopie van je identiteitskaart gemaakt hebt), hoe je gewaarschuwd kunt worden voor bedreigende situaties (rookmelders, een burennetwerk dat naar elkaar omkijkt), hoe je zo snel mogelijk je huis en straat kunt ontvluchten (sleutels binnen handbereik, een minstens halfvolle brandstoftank). Het lijken basistips maar in de veilige omgeving van Nederland zijn we niet meer gewend zo te denken. Daarom worden zaken als de PACE-planningstool enkele keren herhaald. PACE is overigens wel handig om te kennen en staat in feite voor plan A-B-C: Primary, Alternate, Contingency, Emergency.
Wat ik erg fijn vond, is dat er lijsten zijn opgenomen in Schokbestendig. Een noodpakket is al aardig gevuld maar voedsel ontbreekt nog. Gelukkig vertellen de auteurs waar je zoal aan moet denken om een gevarieerd dieet tot je te kunnen nemen. Ja, het is een lange lijst en als je het allemaal zou aanschaffen heb je een grote voorraadkast nodig, maar daar leggen ze de verantwoordelijkheid ook bij de lezer: ga zelf na wat op jouw situatie van toepassing is. Ga bijvoorbeeld geen amandelen kopen omdat zij het zeggen terwijl je er allergisch voor bent (soms gaan mensen blind af op wat een ander zegt, hoe gek ook).
Meestal hebben de overheden, nutsbedrijven en andere belangrijke instellingen noodplannen klaar liggen en informeren ze de burger op een bepaalde manier over wat te doen. Soms echter moet je wel zelf het heft in handen nemen omdat bijvoorbeeld het dataverkeer is uitgevallen en niet iedereen meer een tv of radio met lokale zenders heeft. In dat geval zul je het met elkaar in de buurt moeten oplossen. Wat zijn centrale punten voor voedseldistributie, toiletten en om elkaar terug te vinden?
Note to self: informeren bij de eigen gemeente of er een dergelijk plan klaarligt of inbreng van burgers gewenst is.
Waar ik nu niet veel op inga is het hoofdstuk over first responders en digitale weerbaarheid. Daarin staan eveneens essentiële tips om te zorgen voor eerste hulp bij hevigere ongelukken en je online veiligheid (voor een uitgebreider handboek is Ik weet je wachtwoord een goede aanvulling).
Al met al vind ik Schokbestendig een handig boek dat situaties en plannen inzichtelijk maakt en met concrete lijstjes komt. De lezer zal er zeker zelf mee aan de gang moeten om ervoor te zorgen dat hij die tips kan toepassen op zijn eigen leefomgeving, maar het boek biedt een goede aanzet, meer dan andere goedbedoelde ‘prepboeken met grote verhalen’ doen.
Een tip voor de uitgever is wel om het boek meer het uiterlijk van een handboek te geven, bijvoorbeeld door de tekst compacter op papier te zetten. Zo draag je het makkelijker bij je in de tas om af en toe in te spieken.
Dai Carter en Derek de Vries, Schokbestendig, Volt i.s.m. Mentale kracht academie, 2025, 222 blz., 9789022223512.
Bekijk ook het dossier Veiligheid en weerbaarheid.
