door Als 11- of 12-jarig kind las ik dit boek voor het eerst. Ik herinner me een paar leesmomenten in volgens mij de zomervakantie. Het boek was zo uit, want het was een goede en fijn beschreven wereld. Een avontuurlijk verhaal waarin het goede en het kwade, het helpen van mensen en de onvoorwaardelijke broederband mij altijd zijn bijgebleven. Om het einde moest ik destijds huilen, want twee broers die zo voor elkaar vechten (en voor anderen) is gewoon mooi.
Meer dan tien jaar later las ik het boek opnieuw en opnieuw werd ik deze fijne en mooie wereld ingezogen. Niet alleen maar fijn en mooi, ook hier bestaat een kwade wereld. Ik hoef natuurlijk niet uit te leggen dat Astrid Lindgren goed schrijft, want dat is algemeen bekend.
Nu ik het herlezen heb, is het nog steeds een boek dat altijd een favorietenplek zal behouden. Het bijzondere vind ik nu dat ik een duidelijk verschil opmerk met hoe ik dit boek nu beleef. Toen vond ik het een mooi, maar ook spannend verhaal met een ontroerend einde. Dat is hetzelfde gebleven, maar nu lees ik meer tussen de regels door over het goede en het kwade en hoe sommige dingen te linken zijn aan onze geschiedenis en realiteit. Over het einde had ik ineens een andere gedachte. Het einde was toen gewoon zoals het was en dat was mooi. Als kind heb ik daar nooit aan gedacht (gelukkig maar denk ik), een verhaal mag ook weleens ‘goed’ eindigen zonder dat je aan alle ellendige dingen in de realiteit hoeft te denken. Een beetje vaag, maar het einde kan ik uiteraard niet vertellen. Als je het wel gelezen hebt, snap je vast ik bedoel.
Achterin deze editie staat meer uitleg over het ontstaan van dit verhaal en hoe het in die tijd ontvangen werd door recensenten én kinderen. Opvallend was dat volwassenen het boek eerst niet zo vonden, met name het einde. Het kon niet. Lindgren kreeg juist tientallen brieven van kinderen dat ze het boek zo mooi en goed vonden. Toen ik dat las bevestigde dat voor mij dat het zo belangrijk is om naar meningen van kinderen te luisteren. Dit boek is geschreven voor kinderen en het feit dat zij het zó ontvangen, en ik dus vroeger ook, is fantastisch. Daarom is het als volwassene ook zo lastig om kinder- en jeugdboeken te lezen/recenseren, want nemen we onze eigen beleving en mening er niet te veel in mee? Hoe denk je vanuit een kind? Hoe denk je vanuit een kind als je nauwelijks/anders met kinderen werkt/omgaat? Kan dat wel? Lindgren kan dat in ieder geval wel, als geen ander.
Het woord magisch vind ik ook wel passen. Magisch dat een verhaal bij kinderen én volwassenen iets anders kan doen terwijl het verhaal hetzelfde is. En ja ook als volwassene vind ik eigenlijk dat je dit boek zou moeten lezen, omdat er goede thema’s in zitten, maar vooral ook omdat het een ontzettend mooi verhaal is over twee broers.
Astrid Lindgren, De gebroeders Leeuwenhart, vertaling Rita Törnqvist-Verschuur, illustraties Ilon Wikland, Ploegsma, 2020, 231 blz., 9789021681009
