door Wie maar een beetje bekend is in kinderboekenland, kan de kenmerkende eigen tekenstijl van Gerda Dendooven niet ontgaan.
Het was dan ook mooi om te zien dat haar werk in 2024 tijdens de 10e editie van Picturale, het tweejaarlijks illustratiefestival in Ronse (B), uitgebreid centraal werd gesteld nadat zij tot grote laureaat van de editie 2022 was uitgeroepen. De flyer met het campagnebeeld deed gelijk denken aan een uitgave van Bart Moeyaerts ‘Jij en ik en alle andere kinderen’.
Uitgegeven boeken van Michael de Cock, bijv. De val van de goden, Wintervuur of Vliegen tot de hemel (Minotaurus), sieren ook haar robuuste stijl van illustreren. Of door werk van Edward van de Vendel, Toon Tellegen of Wally de Doncker kan Dendoovens werk gekend zijn, maar meer nog door de volledig door haar geschreven en geïllustreerde prentenboeken.
Recenter verschenen bijv. het interactieve ‘De heen-en-weer-brief’ (2021) en het kleurrijke ‘Een zomerse dag’ (2023). Haar werk is meermaals bekroond of genomineerd, in het bijzonder is te noemen de voordracht voor de ALMA in 2024. In 2017 won zij de Woutertje Pieterse Prijs met ‘Stella, ster van de zee’ dat net als ‘Waar is Winter?’ over een echtpaar en een kind gaat. In ‘Stella’ gaat het om een vluchtelingen/visserskind; in ’Waar is winter?’ om een sneeuwpopkind.
Bij het doorbladeren van ‘Waar is winter?’ komt een gedachte boven aan een oud volksverhaal, een Russisch sprookje m.b.t. Snegoerka of Snegoerotsjka waarop dit prentenboek gebaseerd kan zijn. Een prentenboek en jeugdmusical, ‘Het sneeuwmeisje’ (2012) ontstaan uit een sneeuwvlok, van Koos Meinderts en Annette Fienieg komt daardoor vanzelf ook weer van de plank. In beide is een gewenst kind het onderwerp.
Volksverhalen, parabels, sprookjes, legendes, sages en meer zijn er om blijvend door te geven. Vertellingen die in een origineelpassend eigentijds jasje nieuwe lezers bekend maken met de magie van woorden met een betekenis. Want zo de achterkanttekst al aangeeft: het krijgen van een kind is voor de één een haast vanzelfsprekend iets, voor de ander zal het een wonderlijke alles veranderende gebeurtenis zijn.
Het verhaal van ‘Waar is winter?’ begint als een waar sprookje…’Lang geleden, toen winters nog wit waren en zomers zacht, zo lang geleden dus, was er niet ver hiervandaan een dorp…’. In dit dorp wonen Mika en Pip. Ze keken op hun wandelingen, door weer en wind, naar spelende kinderen, kinderen die ze zelf niet hadden. Het stel, de ene altijd in het roze gekleed, de ander in het geel, besluiten na het vallen van een dik pak sneeuw een sneeuwpop te maken. Een sneeuwpop van hen samen, met een roze en een gele knoop als ogen. Ze ervaren een vreemde gewaarwording als een adem zo ijzig als de wind één van hen in de oren blaast. Ze hebben een levendig sneeuwkind gemaakt! Een kind, zomaar uit de lucht komen vallen. Dolblij noemen ze het kind ‘Winter’.
Winter speelt mee met de andere kinderen. De kou deert het niet, is niet moe te krijgen en wil buiten blijven als de anderen naar huis gaan om te slapen. Mika en Pip willen wel naar huis, maar wat met Winter te doen? Inventief en eigentijds wordt het vriesvak leeggehaald voor dit bijzondere kind. Een kind dat niet tegen warmte kan, of het nu de kachel, de zon of warme drank is. Eén voordeel bij het verstoppertjes spelen, de glimlach is er ook, is dat de pop niet snel als zodanig wordt ontdekt. Het paar geniet intens ondanks alle zorg. Maar dan wordt het warmer weer en is er zorg van een andere orde. Het aansterken in de vriezer moet steeds vaker en langer om Winter op de been te houden en buitenspelen niet meer kan. Maar hoe houd je een kind, sneeuwkind of niet, binnen als buiten de zon schijnt en vriendjes roepen, je kleurige bloemen van hen krijgt?
De oude eik en het verstoppertje spelen keren terug in het verhaal als ook de seizoenen. De bloemenkrans zal een verwijzing zijn naar het midzomernachtfeest. De ene keer maakt het seizoen Winter sterk, de andere keer zwakker. De vriendschap tussen de kinderen ongeacht hoe iemand is of eruit ziet is warm om te ontdekken. Ook de eerlijkheid van de kinderen komt mooi tot uiting als ze Mika en Pip gaan vertellen wat er is gebeurd. Een gebeurtenis die het paar betreurt, maar waarvan ze diep in hun hart wisten dat die kwam. Het missen doet zeer, maar ze zijn vooral dankbaar dat ze de ervaring als ouder door een sneeuwkind hebben mogen meemaken.
Mooi is hoe de symboliek in dit verhaal van wens en verwachting is verwerkt. De cirkel van de seizoenen is rond als er na het bijna ontroerend ontdekken van een herfstig groen blad en het ontstaan van een prachtige winterbloem tijdens het missen verwachtingsvol naar de winters lucht wordt gekeken. Brengt de winter nogmaals een wondertje?
Een bijzonder fraai gelaagd verhaal in een herkenbare stijl met zachte nuances en terugkerende details. ‘Waar is Winter?’ is geen eenvoudig prentenboek. Zowel de illustraties als de tekst vragen om aangereikt en voorgelezen te worden waarna samen bespreken en ideeën om te verwerken als vanzelf zullen ontstaan. Het samenspel van volwassen serieuze doordachtheid en kinderlijke spontane acceptatie m.b.t bovengenoemde onderwerpen heeft Gerda Dendooven raak en ingenieus in alle ogenschijnlijke eenvoud getroffen. Een verrijking voor het prentenboeklandschap zonder leeftijd.
Gerda Dendooven is met ‘Waar is Winter?’ genomineerd voor De Boon kind- en jeugd 2025.
Gerda Dendooven, Waar is Winter?, Querido, 2023, 48 blz., 9789045129709
Voor meer nominaties:
Shortlist kinder- en jeugdliteratuurprijs De Boon 2023
