door De Boekenweek van Jongeren staat voor de deur en sinds een paar jaar trappen we deze week af met het uitreiken van de prijs Beste Boek voor Jongeren. Een prijs voor beste boek in de categorie Oorspronkelijk Nederlandstalig en een prijs in de categorie Vertaald. Deze prijs is een literaire prijs voor jongeren in Nederland en Vlaanderen die boeken bekroont van hoge kwaliteit die aansluiten bij de belevingswereld van jongeren.
De boeken op de shortlist worden gekozen door een volwassenjury, bestaande uit zeven personen die bekend zijn in het boekenvak. Dit jaar lazen ze het indrukwekkende aantal van 150 inzendingen! Na het bekendmaken van deze shortlist, gaat de zeskoppige jongerenjury aan de slag en kiest de uiteindelijke winnaars. En omdat wij erg benieuwd waren naar de nominaties zijn we ook weer aan de slag gegaan met het lezen van de shortlist, waarbij een voorspelling natuurlijk niet kan ontbreken!
De genomineerden:
Oorspronkelijk Nederlandstalig
– Ik ben jullie meester – Jeffrey Spalburg, uitgeverij Das Mag
– Jona – Anna van Praag, uitgeverij Lemniscaat
– Jimi Fender Johnson – Buddy Tegenbosch, uitgeverij Best of YA
– Neem nooit een beste vriend – Erna Sassen, uitgeverij Leopold
– W. – Thiemen Hiemstra, uitgeverij Das Mag
Vertaald
– De nacht in de Telegraph Club – Malinda Lo, vertaler Louise Koopman, uitgeverij Nieuw Amsterdam
– Het boomhuis in het bos – T.J. Klune, vertaler Anneke Bok, uitgeverij Volt
– Shy – Max Porter, vertaler Saskia van der Lingen, uitgeverij Bezige Bij
– Check & Mate – Ali Hazelwood, vertaler De vertaalzusjes, uitgeverij Best of YA
– Lang leve Jane – Cynthia Hand, Brodi Ashton & Jodi Meadows, vertaler Mariella Manfré, uitgeverij Moon
Bij het zien van de shortlist was Irene vooral heel blij met Jimi Fender Johnson als nominatie. Verder herkenden we veel titels, lag de helft van de boeken al in huis bij een van de lezers en kenden we Ik ben jullie meester helemaal nog niet.
Het viel op dat er een aantal heel dikke boeken bij zaten in de categorie Vertaald en juist dunnere in de categorie Oorspronkelijk Nederlands. Uiteraard waren ze niet om deze reden genomineerd, maar een grappig opvallend detail. Verder hebben we ons niet tegen laten houden door de dikte van een boek, alhoewel… Feline is hierdoor wel begonnen met de dunne boeken zodat ze zoveel mogelijk gelezen kreeg, omdat ze een maand voor de uitreiking nog moest beginnen met het verorberen van de shortlist… Sommige boeken kwamen al bekend voor door #bookstagram, of natuurlijk door promotie in boekwinkels en de bibliotheek.
We hoopten op een lijst met gevarieerde thematiek en vooral hoopten we dat iedere nominatie aan zou sluiten op de belevingswerelden van jongeren. Niet ieder boek hoeft grappig of ontspannend te zijn, het mag ook serieus zijn en de lezer iets leren over andere culturen, geschiedenis of bijvoorbeeld maatschappelijke (gezins)situaties.
Zo op het eerste gezicht spraken W., Ik ben jullie meester en Shy ons zelf wel aan, maar leek het ons minder geschikt voor jongeren zelf. Don’t judge a book by the cover en achterflap, dus nieuwe ronde, nieuwe kansen!
Persoonlijk spraken mij, Feline, De boomhuis in het bos, Check & Mate en De nacht in de Telegraph club mij helemaal niet aan, maar daar ben ik toch behoorlijk van teruggekomen! In gedachten kwam vooral Het boomhuis in het bos me heel science-fictionachtig over en daar ben ik doorgaans niet zo’n fan van, maar het viel me echt ongelofelijk mee.
Qua thematiek vooraf zagen we identiteit/identiteitsontwikkeling, racisme/discriminatie, queer, mentale gezondheid, afkomst/herkomst, vriendschappen/(familiaire) relaties, gezinsdynamieken, trauma, dementie, coming-of-age. Een heel scala dus! De boekenvakgroep is erin geslaagd een uitgebreid spectrum te selecteren, iets dat inspirerend was om te merken.
Irene
Dit jaar is het niet gelukt om alle boeken van de shortlist te lezen en heb ik voornamelijk de boeken gelezen die mij het meest aanspraken. In het algemeen spraken, net als voorgaande jaren, de boeken in de categorie vertaald mij het meest aan.
De nacht in de Telegraph Club vond ik een bijzonder goed verhaal, het verraste positief. Goed uitgewerkt, fijne balans tussen korte flashbacks en het heden, vlot geschreven en bevat vooral een goed stuk geschiedenis en onderwerpen in de juiste tijdsgeest. Over Het boomhuis in het bos ben ik zelf minder te spreken. Halverwege verloor ik mijn interesse en ik ben van mening dat dat meer aan mij ligt dan per se aan het verhaal. Hoewel het misschien iets korter had gekund, vond ik de vertaling en de onderwerpen goed.
Van Lang leve Jane werd ik blij! Niet omdat Jane ook van lezen houdt, maar omdat het vlot geschreven is, een goede dosis humor bevat en het verhaal echt erg leuk is. Bovenal: heel goed vertaald met alle grappen en boektitels. Wat mij betreft is deze laatste titel een goede kanshebber om te winnen als vertaald boek.
Shy en Check & Mate lees ik vast tijdens de Boekenweek.
In de categorie Oorspronkelijk Nederlands las ik de boeken van Buddy Tegenbosch en Erna Sassen.
Jimi Fender Johnson is voor mij echt een boek voor jongeren, omdat Tegenbosch de taal van jongeren lijkt te verstaan. Daarbij bevat het verhaal meerdere onderwerpen zoals transgender, muziek, verleden en rouwen.
Neem nooit een beste vriend is niet mijn beste vriend geworden. Ik weet niet goed wat ik ervan vind en hoe ik naar het boek kan kijken. In mijn recensie onderbouw ik waarom, verdere beoordelingen wil ik aan de jongeren zelf over laten.
Ik blijf het lastig vinden om deze boeken voor de doelgroep te ‘beoordelen’ of juist te interpreteren. Dat heeft te maken met wat de precieze doelgroep is. De leeftijd is 15-18 jaar, maar als je inhoudelijk kijkt naar wat voor lezers er binnen deze doelgroep zijn, kan je beoordeling anders uitpakken. Wil je een winnend boek voor íedere lezer dus ook de lezers die weinig lezen/het niet leuk vinden? Of zijn deze genomineerde boeken vooral goede keuzes voor de meer ervaren/de grage lezer dus lezers die qua onderwerpen of schrijfstijl meer aankunnen?
Hoewel gesproken kan worden over of alle genomineerde boeken voor iedere jongere geschikt is/aan zal spreken, ben ik het wel eens met wat in het juryrapport staat: “Er wordt wel vaker gezegd dat lezen empathie bevordert: literatuur biedt spiegels en vensters. Je kunt jezelf herkennen in personages of situaties (de spiegel), maar ook op een veilige manier kennismaken met werelden die voor jou misschien minder bekend zijn (het venster).”
Soms zijn boeken, ook voor mij, niet helemaal mijn smaak, maar dat staat los van dat boeken je iets bieden. Namelijk ramen en vensters en altijd iets uit een boek kunnen halen over andere culturen/mensen/levens. We mogen als (meer ervaren lezer) verder kijken dan alleen naar onze smaak of leesbeleving. Wat wordt bedoeld met een boek? Als een boek/genre je smaak niet is, wil het niet zeggen dat het direct slecht is en kan het nog echt goed zijn en aansluiten bij een andere lezer.
Daarnaast is een aantal boeken op voorhand al niet op de shortlist gekomen wegens het missen van grondige redactie. De verhalen kunnen inhoudelijk goed zijn, maar als lezer is het ook prettig om een boek met weinig tot geen fouten te lezen. Ik zie het zelf ook vaker en dat kan soms best storen tijdens het lezen. Heeft dit ook met automatisering te maken of voornamelijk bezuinigingen?
Feline
Ik ben nog nooit zo blij geweest met mijn lange reistijd naar een van de kantoren waar ik werk, want wat kon ik lekker leesmeters maken in de trein. Dit betekent ook dat terwijl ik Malinda Lo’s De nacht in de Telegraph Club las, mijn overstapstation miste (en het de vraag was of ik op tijd op kantoor zou komen, terwijl ik een presentatie moest houden voor een groep nieuwe medewerkers), en ook door Ik ben jullie meester niet op het goede station uitstapte (wederom, toen ik heel strak om 9 uur een afspraak had en dus echt niet een paar minuten later kon binnenkomen…). Alhoewel ik twijfel of ten opzichte van vorig jaar de boekenvakgroep er net zo goed in is geslaagd om echt boeken voor de doelgroep te selecteren, heb ik persoonlijk erg genoten van de nominaties. Ik zal even kort per titel toelichten wat ik vond, maar lees voor mijn volledige mening vooral mijn recensies (Check & Mate is nog in productie op moment van publicatie van dit artikel, dus die volgt nog).
Ik ben laaiend enthousiast over Ik ben jullie meester. Alleen al vanuit maatschappelijk en menselijk oogpunt vind ik dat eenieder dit boek moet lezen en het zeker een prijs verdient, ook in een volwassen categorie. Jona is voor mij alles wat een jongerenboek moet hebben. Een stukje leerzaam, meeslepend in de detectiveachtige vorm, een fijne bladspiegel en niet ál te dik. Heel aansprekend. Wat ik echt prachtig vind, is hoe Anna van Praag dementie op een mooie, menselijke manier heeft weergegeven. Daar mogen meer schrijvers van leren. In Jimi Fender Johnson neemt Tegenbosch ons mee naar het New York van 2001. In dit avonturen- en muziekboek sleept hij menig jongere mee en daarom een heel geschikt boek voor jongeren. Neem nooit een beste vriend is een boek dat echt bij jongeren kan aansluiten bij wie lezen nou niet echt de eerste natuur is. En daar mag Sassen echt wel complimenten voor ontvangen. Het leest vloeiend en zuigt de jongere in het verhaal. Daarom is dit boek wederom een boek dat jongeren echt aan het lezen kan krijgen. W. is een boek dat meer psychologisch is en waarbij ik me afvraag of het écht een jongerenboek is. Desalniettemin is het een onwijs intrigerend verhaal, dat me ook nu nog bezighoudt. Dat is ook erg knap.
Ik begon met ietwat tegenzin aan De nacht in de Telegraph Club, maar wat een boek!! Het gaat over ontwikkelen, immigreren en nog zoveel meer. Het laat alleen al in het verhaal zien waarom boeken en verbreding van je spectrum zo fijn en ongelofelijk belangrijk kunnen zijn. Daarnaast leest het ook nog eens ontzettend fijn en pak je als je het boek hebt neergelegd het weer vlot op. Het boomhuis in het bos geeft bijna een waarschuwing voor de toekomst, hoe ga jij om met AI? Dit kan voor mooie gesprekken zorgen in de klas. In Shy gaat het over aansluiting vinden, dingen doen ondanks dat je ze niet wil, of juist simpelweg dingen doen omdat je het wil. Maar vooral over; er zijn. Prachtig. Check & Mate, oeiiii wat een heeeerlijk boek. Hier zal ook menig jongere zich in kunnen verliezen. Toch ‘hoop’ ik niet dat dit boek zal winnen, omdat Hazelwood met The Love Hypothesis al veel bekendheid heeft verworven en jongeren daarmee dit boek denk ik ook sneller oppakken. Toch vind ik het fijn dat de boekenvakgroep ook een feelgoodboek heeft geselecteerd voor de shortlist, want ook dat zijn boeken die veelal gelezen worden en geen genre dat we bij deze prijs kunnen overslaan. En dan als laatste, Lang Leve Jane, ik vind dit ook zo’n topboek. Humoristisch, historisch, creatief. Verdient het ook om meer bekendheid te krijgen en wijdverspreid gelezen te worden.
Voorspelling
En dan onze voorspelling!
Irene
Mijn voorspelling is gebaseerd op gevoel en op wat ik daadwerkelijk gelezen heb, maar deze twee boeken vond ik in meerdere opzichten echt fijn/goed. Of ze nu wel of niet winnen: ik hoop dat deze boeken door jongeren worden opgepakt.
Oorspronkelijk Nederlandstalig: Jimi Fender Johnson
Vertaald: Lang leve Jane
Feline
Overall vind ik de boeken waardoor ik mijn stations miste het beste. In de categorie Oorspronkelijk Nederlandstalig ga ik deze echter niet aanstippen als winnaar, omdat ik het wat minder een boek voor jongeren vind en iets meer een boek voor de wat oudere/betere lezer. Of mijn voorspelling nu juist is of niet (ik hoop van wel, omdat we het vorig jaar ook goed hadden…), alle boeken verdienen het om gelezen te worden en ik hoop dat dit een mooie springplank is voor menig boek om door docenten of natuurlijk jongeren zelf opgepakt te worden.
Oorspronkelijk Nederlandstalig: Jona
Vertaald: De nacht in de Telegraph Club
Vorig jaar waren we een stuk eensgezinder… Hoe zal het uitpakken? We zijn ongelofelijk benieuwd naar de prijswinnaars!
