door Het is 1989 als Rune en zijn zusje Lotte met hun moeder vluchten naar de andere kant van de Berlijnse muur. Ze zijn al eens eerder gevlucht, maar waren snel weer terug bij hun vader. Nu komen ze terug in een vrouwenopvang. Tien jaar later hebben Lotte en Rune nog alleen vage herinneringen aan de vlucht. Ze wonen weer bij hun vader, maar… hun moeder is weg. Hoe? Als een onbekend notitieboek bij hen wordt bezorgd, dat van hun moeder blijkt te zijn geweest, scheurt hun vader het in stukken. Als Lotte op de radio iets hoort over puzzelvrouwen, gaat ze op zoek naar de waarheid.
Het verhaal leest vlot door de fijne en soms ook indringende schrijfstijl van Ellory. Personages zijn goed neergezet, al voelde Lotte niet altijd even goed uitgewerkt. Haar downsyndroom komt goed over, maar soms voelt ze wel heel jong of juist heel zelfstandig aan voor haar leeftijd. Daarentegen komt haar gevoel, zeker tegen het einde van het boek, zeer goed over.
Het verhaal geeft een mooie inkijk in de wijze waarop de Stasi, en de puzzelvrouwen, werkten na de val van de Muur. Toch had ik verwacht dat dit meer zou zijn, zeker in combinatie met het tijdsbeeld en de daadwerkelijke val van de Muur. Het verhaal speelt zich namelijk gedeeltelijk erg specifiek af in november in het jaar 1989.
De puzzelvrouwen van Berlijn gaat eigenlijk veel meer over Rune, Lotte en hun moeder die hun gewelddadige vader/man ontvluchtten. Huiselijk geweld staat hierin dus centraal. Dit wordt op een indrukwekkende en gruwelijke manier geschreven.
We volgen Lotte en Rune in het heden (1999) en in het verleden (1989). Tussendoor lees je korte stukken vanuit een onbekende verteller, later wordt duidelijk wie dit is. Door de snelle wisselingen leest het vlot. Aan de andere kant waren deze wisselingen soms iets te snel om in een bepaalde leescadans te komen.
Hoewel het onderwerp van het verhaal goed is, vind ik de uitwerking niet altijd even sterk. Daarnaast zijn er regelmatig ontmoetingen die net iets te toevallig lijken waardoor de geloofwaardigheid minder werd. Positief aan dit boek is dat heel goed mee kunt leven met Rune en Lotte doordat je vaak net zo veel weet als zijzelf. Beetje bij beetje komen meer puzzelstukjes naar boven door het werk van Lotte en de puzzelvrouwen. Minder fijn voelde daarom het einde. Niet omdat het open einde geen einde is, maar omdat het te snel ging en door het ineens aanwezige feelgoodgehalte. Hierdoor voelde het toch minder echt.
Ondanks dat de uitwerking niet overal even volledig was, vind ik het wel een goed en sterk verhaal van Anna Ellory. Ik ben in ieder geval aangespoord om ook de De meisjes van Ravensbrück te lezen.
Anna Ellory, De puzzelvrouwen van Berlijn, Vertaling Marion Drolsbach, Luitingh-Sijthoff, 429 blz., 9789024 596638
Deze recensie verscheen eerder bij De Leesfabriek.
