door Een verhaal over tijd. Tijd. Wat is tijd? Waar blijft tijd? Wie bepaalt tijd? Waarom is tijd zo belangrijk? Tijd is fascinerend. De Oude Grieken vonden dat al. ‘Chronos’ is een mythisch figuur en staat voor tijd.
Kun je reizen door de tijd? ‘Nauten’ verwijst naar scheepvaart. Kun je spelen met tijd of beter gezegd gebruik maken van tijd?
In dit boek komt de – wie, wat, waar, naast waarheen en wanneer – aan de orde als Barend de verteller als tijdvaarder aan het werk gaat.
‘Barend stak zijn hand uit. Eerst voelde hij niets, maar toen hij een stap vooruitzette leek de lucht dik te worden, stevig als gelatine, en hoe verder hij naar voren ging, hoe groter de weerstand werd. (..) Waar kom je terecht? Op een andere plaats in een andere tijd.’
De omslagafbeelding is niet eigentijds en valt daardoor op. Zie ook de cirkelvormige wolk. Het verhaal speelt zich af in 1951 en soms even ergens anders op de tijdlijn, afhankelijk van waar meester Rieter te redden kunst heeft ontdekt in die tijd. Barend komt bijv. in een omgeving die je doet denken aan Panorama Mesdag, waar hij andere werken in veiligheid moet zien te stellen om begin jaren ‘50 op te kunnen pakken. ‘Je kan niets meenemen. Niet heen en niet terug.’
Soms is de tijdreis een paar decennia terug, de volgende keer meer dan een eeuw. Er zijn zes sprongen mogelijk, niet in volgorde van tijd. Het is veel rekenen met alle jaartallen. Zie het als een leuke puzzel, maak evt. zelf een riem van papier zoals Barend op één van zijn reizen doet als hij even in de tijd blijft hangen.
‘Ik denk dat tijd als een rivier is en dat wij met het water meebewegen, als een vlot op de rivier. De rivier stroom van de bron naar het einde, maar hij is niet recht. Er zitten bochten en lussen in.’
Een reis is niet alleen afhankelijk van het gat in de lucht. De mensen in het veilinghuis moeten een verhaal kloppend hebben in de tijd en passend in het nu. Archieven, kranten en brieven zijn een belangrijke bron. Lize is zijn liaison, Elodie heeft een bijzondere positie naast meester Rieter en ook Ava is van groot belang voor een goede overtocht. Je zal maar een pak van haar en schraapsel aan moeten trekken voor heen en ook weer. ‘hij zou het moeten leren door het te doen, er was geen pierenbad, hij moest meteen het diepe in.’
Wanneer je weer terug kunt luistert ook nauw. Slechts elf dagen is er een opening. Moet je wel alle kunst hebben gevonden en kunnen bergen op een toegankelijke veilige plek in het heden. Verborgen kunst die in latere tijd van grotere waarde kan zijn. En dan mag je ook nog niets veranderen wat gevolgen kan hebben in de toen nog komende tijd.
‘Tijd is als een rivier, als je iets in de loop van de rivier verandert, dat merk je dat stroomafwaarts’.
Barend heeft een tekentalent dat door Elodie van het veilinghuis werd opgemerkt en hij is bekend met schilderkunst. Zijn proefperiode met bijzondere opdrachten bepaalde of hij een contract voor achttien maanden kreeg aangeboden. Hij had weinig te verliezen, een thuis heeft hij niet meer. Waarom geen onbepaalde tijd? Hoe kan het dat hij zoveel verdient? Er zijn meer raadsels, geheimen en onbeantwoorde vragen. Barend is een logische slimme denker die de lezer goed op de hoogte houdt over de soms verwarrende rekentijd, de patronen gaat zien, vragen heeft over de gang van zaken, het verloop van hersteltijd en verdwijnende mensen. Er ontstaan vriendschappen, er is venijn, er rijzen vragen over eerlijkheid op meerdere punten, de spanning loopt op.
Een verhaal dat linken heeft naar klassiekers met een tijdreiselement, een flinke vleug magie of boeken waarin kunst voorkomt. Sommige stukken zijn gedetailleerder dan andere waarover je meer zou willen weten of waarbij je zelfs gaat meetellen of het kloppend is in de tijd omdat je denkt kunst te herkennen. De riem met lussen is geen overbodige luxe, je moet bij de tijd blijven door te puzzelen. Je gaat zelfs bedenken of je overeenkomsten ziet met wél bestaande werken en namen van schilders.
Aan het eind gebeurt in dit fantastische tijdverhaal heel wat, mogelijk zelfs wat meer dan nodig is, of het niet noodzakelijke afgeronde geheel voor de goede lezer. Het lijvige en originele verhaal is daarmee wel toegankelijk voor een breed lezerspubliek, mede door de korte hoofdstukken. Het eind herbergt ook het eerste deel van de titel, de persoonlijke verweven verhaallijn van Barend waardoor de vraag kan worden gesteld: in welke tijd zou jij willen verblijven? Laat je katapulteren naar 1813!
Een boek waarmee lezers vanaf een jaar of 12/13 vanzelf een tijd verdwijnen in de sfeer van de jaren ’50 of andere tijden. Een goed geconstrueerd intrigerend verhaal met geschiedenis, mysterie, avontuur, kunst, emotie, vriendschap, spanning en een vleugje liefde. Een heerlijk boek voor lange vakantiedagen dat zomaar een echte blijver kan zijn!
Dirk Weber, Welkom thuis chrononauten, Querido, 2024, 420 blz., 9789045130002
p.s. ‘Negen heit de klok’ was niet alleen een radioprogramma, er bestaan klokken die altijd negen keer slaan.
Samenvatting:
Als Barend gevraagd wordt om te komen werken voor het veilinghuis van meester Rieter weet hij nog niet wat dat werk inhoudt en als het hem wel was verteld, had hij het niet geloofd. Want hij wordt tijdreiziger. Zijn taak: terugreizen in de tijd om verloren kunstwerken te redden.
Reizen is spannend en Barend geniet ervan. Maar als hij na iedere reis zieker terugkomt, begint hij te twijfelen. Is meester Rieter wel eerlijk tegen hem? En waar zijn de reizigers die eerder voor het veilinghuis werkten? Al snel wordt duidelijk: Barends leven is in gevaar!
