Essay van de Maand van de Geschiedenis 2022: Crisis!

Het is eigenlijk best verfrissend om Nederland vanuit “crisisperspectief” te bekijken. Beatrice de Graaf weidt uit over rampen en crises die vanaf de Napoleontische tijd op enige manier een kantelpunt vormden in de vaderlandse geschiedenis. Allerlei soorten rampen (gezondheids-, klimatologische, economische) zijn van alle tijden, maar waar de verandering in schuilt is het crisisbesef en de rol van de overheid in de crisisbeheersing. Vooral sinds de jaren 1980 wordt de overheid door de burgers wantrouwend gevolgd en beziet de overheid de burgers als veroorzaker van crises.
De Graaf legt in haar essay goed uit hoe die omslag in het denken gekomen is. N.a.v. de organisatie van crisisbeheersing sinds begin jaren 2000 zou je namelijk kunnen concluderen dat de overheid veel meer doet aan het beteugelen van crises, maar dat de burger dat niet zo ervaart en in grotere mate de overheid verantwoordelijk houdt.
Waar essays vaker alleen beschouwend blijven, blikt Beatrice de Graaf gelukkig ook vooruit naar mogelijke oplossingen om uit deze vertrouwenscrisis te komen. Ze beseft dat dat uiteraard niet eenvoudig is, maar als men er in de zoveelste commissie over praat, gebeurt er in elk geval meer dan niets.
In eigen woorden: verbetering van het crisisbesef ligt in hernieuwd besef van wat nu eigenlijk crisis is (en dat niet alles maakbaar is maar dat er een natuurcyclus bestaat) en andere beeldvorming in de media. Betere crisisbeheersing kan voortkomen uit het oplossen van de tegenstelling die er is tussen enerzijds gecentraliseerde plannen en anderzijds gedecentraliseerde uitvoering (rampenbestrijding ligt grotendeels nog steeds bij gemeenten en veiligheidsregio’s).

Crisis! is een essay dat bij de overheden goed gelezen mag worden en iets waar men in de sociologie en aanverwante onderzoeksrichtingen in studies mee verder kan.

Lees meer over het essay en artikelen passend bij ‘Wat een ramp!’ op de website van de Maand van de Geschiedenis.

Beatrice de Graaf, Crisis!, Uitgeverij Prometheus i.s.m. de Maand van de Geschiedenis, 2022, 64 pagina’s, 9789044650655.