door Het kabinet is gevallen. En laat ik nou net dit boek uit hebben gelezen deze week. Nu begint het afwikkelen, of nou ja…. de demissionaire periode van Schoof I, het boek gaat over de afwikkeling van kabinet Rutte IV. Interessant hoe het boek Het jaar van Caroline, Pieter en Geert heet, maar Pieter uit de politiek is (overigens het moment dat ik daadwerkelijk begon met lezen), Wilders uit het kabinet gestapt en Caroline… Ja, haar jaar is het misschien nog wel. Alhoewel ze in de peilingen er niet uitermate goed voor staat.
Enfin, het boek. De ondertitel is overigens Een politieke aardverschuiving aan het einde van het Rutte-tijdperk. Het boek begint ongeveer bij de start van het jaar van Pieter, bij de verkiezing van het lijsttrekkerschap die hij verloor van Hugo de Jonge, maar waar vervolgens toch Hoekstra, die niet meedeed, deze functie kreeg. En vervolgens het befaamde ‘functie elders’. Hij maakte dit overigens zijn lijfspreuk, zijn mantra. Een functie elders zou hij bekleden, en hoe! Weg bij het CDA, de BBB die hem erbij wilde, het CDA die het wilde lijmen, maar toch, Omtzigt was niet van plan zich bij een partij aan te sluiten.
Vervolgens gaan Van der Wulp & Vullings verder over de ingewikkelde periode die Rutte IV doormaakte, de ‘Regeer of stap op!’ van Jesse Klaver, die Ruttes woorden nabootste toen deze die ten tijde van Balkenende IV tegen Balkenende sprak. De BBB was al de grootste geworden in de provincies – Start: het jaar van Caroline -, probeerde Christianne van der Wal een stikstofplan te maken, was daar Piet Adema die een landbouwakkoord probeerde te sluiten en Eric van der Burg die met heel veel moeite een spreidingswet opstelde. Zo speelden er een aantal dingen waar de rechtsgeörienteerde Nederlander niet achter kon staan.
Daarnaast kreeg Rutte nog een aantal moties van wantrouwen achter zich aan, die hij overleefde, maar zijn positie niet versterkten. Ook kwam het pakket met asiel- en migratiemaatregelen maar niet van de grond. Wat er lag: de invoer van een tweestatusstelsel, waarbij vluchtelingen met een B-grond (‘algemene’ oorlogsvluchtelingen) geen vaste verblijfsvergunning konden krijgen en ten minste de eerste twee jaar geen gezinshereniging kunnen aanvragen. En hoe gaat die gezinshereniging er vervolgens uit zien? Helemaal geen gezinshereniging, alleen biologische kinderen of nóg langer wachten? En dit is waar CU en VVD geen consensus op kunnen bereiken, Rutte speelt het hard op de gezinshereniging en Bikker geeft aan dat het gezin voor haar een kernprincipe is waar niet aangekomen mag worden. Het kabinet Rutte IV valt. Rutte stapt op. En Dilan Yesilgöz zet de deur open voor de PVV. Start: het jaar van Geert.
Van der Wulp en Vullings kunnen bovenstaande gebeurtenissen smeuig en behapbaar beschrijven. De val van kabinet Rutte IV is spannender beschreven dan menig thriller dat ik heb gelezen. Aan de hand van quotes worden alle gebeurtenissen door de politici goed geïllustreerd. Met ‘Haai! Goedenavond!’ van Rutte als steevaste toevoeging, wat zijn karakter ook weer extra onderschrijft. Ik heb echt lekker gelezen aan de hand van de schrijfstijl van dit duo. Je wordt weer helemaal meegenomen in het twijfelachtige en draaikonterige van Omtzigt, de uitspraken van Yesilgöz waarin ze benadrukt dat er geen ruimte is voor racisme in onze democratische rechtsorde om vervolgens toch met PVV in zee te gaan, de farçe ‘Geert Milders’, de zogenaamde ijskast (waarin dingen goedgehouden worden om ze er later weer uit te kunnen halen), of het feit dat er al een asielpakket lag dat Faber ongeveer hetzelfde wilde gaan doorvoeren, maar dan opeens onder de noemer ‘strengste asielbeleid ooit’. Je wordt op een overzichtelijke manier meegenomen langs alle politieke gebeurtenissen van ongeveer anderhalf jaar.
Toen het boek uitkwam, las ik een en ander aan recensies. Ze schreven dat het boek niet zoveel toevoegde, als je gewoon het nieuws volgde, wist je toch alles al wel. Maar des te leuker en interessanter is het om dit boek te lezen een jaar na de installatie van Schoof I. Een jaar na ongeveer alle gebeurtenissen, precies beginnend bij het vertrek van Omtzigt uit de landelijke politiek, terwijl het boek dus met ‘functie Elders’ begon. Het is een naslagwerk om in de kast te houden, om te lezen hoe Wilders nou de grootste kon worden en welke gebeurtenissen daar allemaal aan voorafgegaan zijn en aan bijgedragen hebben.
De laatste zin van het boek luidt ‘Het komende jaar wordt ‘het jaar van Dick”. Ik ben heel benieuwd of dat zo is, een dag na de val van Schoof I, terugblikkend op zijn regeringsperiode. Misschien wordt het wel het jaar van Henri, Esther of Frans. Maar het kan ook wederom het jaar van Dilan, Caroline en Geert worden. Ik ben heel benieuwd naar de ontwikkelingen van komende verkiezingen.
Xander van der Wulp & Joost Vullings, Het jaar van Caroline, Pieter en Geert. Een politieke aardverschuiving aan het einde van het Rutte-tijdperk, uitgeverij Nieuw-Amsterdam, 2024, 366 blz., 9789046833179
