door ‘Een man die simpelweg alles overkwam’, dat leest hoofdpersoon loodgieter Joseph Forbes aan het eind van een héle lange dag in een romannetje over een loodgieter die Forbes heet. Hierna is de man Joseph tot weinig meer in staat dan de hele nacht op de bank zitten. Nadat je als lezer zijn werkdag in Van geen betekenis hebt gevolgd, snap je wel waarom. Een etmaal lang brengt James Clammer je het levensverhaal van de man Joseph en de vrouw Alison (meermaals zo aangeduid) dicht op de huid, totdat je er af en toe een beklemmend gevoel van krijgt. Je hebt snel door dat de loodgieter voor het eerst aan het werk gaat na een lange inzinkingsperiode (‘laat ik het toch maar benoemen’) maar dat de simpele boilerklus eigenlijk te veel vraagt van hem (‘de vernedering van de vraag of hij hét wel áánkon’). Precies die dag komt tot overmaat van ramp zijn zoon Edward weer op de proppen, die blijkbaar de reden van de inzinking en verstoorde relatie met Alison is.
De verteller van het boek past een bijzondere vertelstijl toe die an sich om een letterkundige analyse vraagt. Ik wil niet alles kapotduiden maar er zitten wat trucjes in het verhaal die maken dat je enerzijds in het hoofd van de personages bent en tegelijk de wereld om hen heen van verschillende kanten beziet (auctoriaal perspectief, vertellers-/persoonstekst door elkaar). Deze manier van schrijven heb ik overigens niet ervaren als trucje, het las vrij soepel – mede doordat de verteller spreekt over “we” en je dus meeneemt in zijn relaas. Namen van gereedschap vliegen je om de oren, gevolgd door een loodgietersverhaal met een vervelende klant waarna je Joseph ineens door de ogen van de vrouw ziet bij wie hij een boiler moet vervangen. Een grote levensgebeurtenis staat naast het kleinzerige leed van vingersneetjes met wel een buitensporige reactie: ‘Dit verwachtte je niet van je lichaam, je verwachtte dat het je zonder schade en klachten bijstond tot aan bijna het einde.’
Van geen betekenis telt precies 200 pagina’s, waar vertaler Hans Kloos vermoedelijk allerlei creativiteit in kon toepassen. Een groot compliment dat hij er een goed leesbare tekst van heeft gemaakt. Op de achterflap staat dat James Clammer eerder een bekroonde ya-roman publiceerde; Van geen betekenis is zijn debuut voor volwassenen. Lezen dus, want ik zie het nog veel te weinig in het Nederlands voorbij komen!
James Clammer, Van geen betekenis, vertaling: Hans Kloos, Querido, 2022, 200 pagina’s, 9789021460222.
