door Een schilderij uit 1920 is de basis voor de opvallende omslagillustratie met daarop de eigenzinnige zalm Rosa. Of wordt juist het figuurtje Rosa boven de titelpagina symbolisch begeleidt en gestimuleerd door de tegendraadse zalm? Klaas Verplancke maakt met vormgever Marry van Baar het feestje ‘anders dan anders’ compleet door het verhaal in een vorm te gieten zoals een vroeger veelvoorkomende en te openen telefoonklapper.
Wie zich afvraagt waarom de zalm in dit boek als motivator is ingezet: de sierlijke roze zalm durft met kracht tegen de stroom in te gaan. Een zalm beweegt zich grotendeels van het vissenleven in zee tot de tijd van kuit schieten in rivieren aanbreekt en de tocht van ong. 100 km stroomopwaarts wordt ingezet. Vandaar de woorden als tegendraads en eigenzinnig omdat zij één van de weinige soorten zijn die de tegengestelde beweging maken met alle bijkomende te nemen hindernissen als bijv. waterkeringen.
Rosa, zo vertelt Klaas Verplancke de kijker-lezer, staat op een ochtend te dralen aan de rand van het water. Vast herkenbaar voor velen, te koud, te nat, plots niet durven en meer van die gezochte excuses als iets niet vanzelf gaat. Rosa de zalm vertelt ons dat ze twijfelt tussen vertrekken of blijven, maar dan spreekt ze zichzelf vermanend toe: ‘Kom op, niet flauw doen,’ zegt Rosa héél héél dapper tegen zichzelf.’ en springt met een sierlijke boog het schilderij in.
Eenmaal begonnen – ‘Beginnen is lastig maar nietsen is op den duur ook eentonig.’ – worden wat eerst obstakels leken met enig doorzetten, wat spanning en bijkomende emoties, moedig en onverwacht soepel gemak overwonnen. Zodanig dat ze na dit avontuur denkt: ‘Morgen ga ik weer’.
Onderweg worden situaties verrassend gevisualiseerd en wordt inventief gespeeld met vorm en mogelijkheden met betrekking tot water. Soms is er wat tegenkracht om stroomopwaarts te kunnen zwemmen, soms is er een mate van spanning, dan weer is het een rustige waterstraal waardoor een soepel voortzwemmen mogelijk is of is er een prachtig uitzicht dat een traantje laat ontsnappen. Rosa tilt zichzelf op als personage door ‘de hoogte’ zwemmend in te gaan, wordt aangemoedigd door ene Klaas, krijgt zelfvertrouwen door de voor haar gedurfde onderneming. Ze ontdekt dat als je moedig durft door te zetten met gebruikmaking van wat je al kent, er nieuwe kansen ontstaan en een deur naar meer opengaat.
‘Dapperheid duwt je de deur uit en de geur van soep brengt je weer thuis.’
In beperkt aantal treffende, haast poëtische woorden met sprekende doch compacte beelden weet Klaas Verplancke een vloeiend emotioneel verhaal te vertellen over een reis van moed, doorzetten en volharding met gebruikmaking van alle zintuigen. Hoe mooi zou het zijn als de lezer door deze dappere Rosa een nieuwsgierige kriebel voelt opkomen en een hindernis dúrft te nemen?! En onbekend maakt onbemind terzijde schuift? Door ‘Rosa’ reflecteert op het eigen handelen en zijn?
Je kunt daarnaast aan de slag met filosoferen hoe iets voelt, hoort en ruikt, terwijl de gekozen woorden worden geproefd en beelden tegen de stroom in los en strak worden beschouwd. Als klap op de vuurpijl is dit boek ook nog eens prima in te zetten tijdens creatieve of water- en milieuprojecten. Iedere scène geeft mogelijkheden van dit bijzondere boek, ook in formaat: b 28 x h 12,7 cm.
‘Rosa de héél héél dappere zalm’ is genieten, weloverwogen, rijk en gelaagd prachtig! Héél vloeiend mooi.
Klaas Verplancke, Rosa de héél héél dappere zalm, Querido, 2024, 40 blz., 9789045130217
Nog één zin om te onthouden: Tussen vertrekken en aankomen gebeurt er altijd iets, iets héél héél bijzonders.
