door Een dorp, een gemeenschap, de middenstand, een jaarlijks feest, families, de voetbal, een ons-kent-ons-gegeven, een station.
Tijdens het lezen kwam dit boven: instappen in de stoptrein met bekende passagiers, gewoonten en tradities om onderweg te ontdekken dat men kortstondig in de sprinter kan zitten naar een buurdorp met andere mensen en woonvormen of plots de tgv neemt, relaties aangaat, onverwachte dingen doet en op andere zienswijzen wordt gewezen die in iedere stad kunnen voorkomen en plaatsvinden totdat de iets rustiger rijdende intercity de mogelijkheid biedt: probeer om te keren.
Het verhaal start inderdaad rustig met bijvoeglijke naamwoorden die er nauwelijks lijken te toedoen. Inderdaad om de kalmte, de rust – nee geen traagheid – van een dorp weer te geven.
Een gemeenschap waar je nog liggend in bed weet wie er in zijn auto voorbij rijdt of wie wat eet op zaterdag of wanneer de gordijnen bij een ander opengaan. Eline, een hoofdpersoon, werkend in een kantoorboekhandel weet van iedere klant wat ze komen halen of brengen, maar men weet ook dat zij een geheime relatie heeft met Fred een veel oudere man. Alma de andere hoofdpersoon, vrouw van Arthur en moeder van andere dochter Sandra, kent heel veel gezinnen doordat ze zwemlessen heeft gegeven. Er zijn weinig geheimen mogelijk, maar ook een woonomgeving waar men eenvoudig zorg aan elkaar verleent wanneer nodig.
Gemeenschappelijke factor is Michelle, de laagbegaafde dochter van Alma. Zij helpt de 18-jarige Eline in de winkel, een traject begeleid werken. Daarnaast leren we directe familieleden kennen en andere dorpsgenoten die van belang zijn voor de ontwikkeling van het verhaal dat zich in gepast tempo steeds sneller laat vertellen. Totdat we kunnen begrijpen wat er met Michelle twee jaar terug is gebeurd, de datum waarmee het boek begint.
Zeer treffend hierbij is dit citaat: ‘Het pand is nagenoeg in originele staat, er is niets meegenomen, alleen het leven is eruit weggelopen.’
Er staan meer treffende passages in dit boek. Mooi is hoe mensen met vogels worden vergeleken. Zonder te veel te willen weggeven, men kan vleugellam of een loopvogel zijn. Een kuiken of een jong dat uit het nest is gevallen. Eline lijkt bewust op het vlakke land te blijven, het niet uitvliegen waarover Michelle niet eens over nadenkt. Thema’s loslaten en relaties zijn zo mooi verwoord. Dochter Eline die veel alleen moet uitzoeken versus moeder Marjolijn die er vaak niet is en was door werk. Moeder Alma die alleen maar zorgt, niet goed communiceert met Arthur en Sandra versus Michelle die ze los moet laten.
De titel komt twee keer duidelijk naar voren. Van ‘zo is het altijd geweest’ iets ombuigen naar ‘zo kan het ook’. Probeer om te keren, een nieuw begin, geen definitief einde, maar een station waar weer een trein kan aankomen en vertrekken of de bestemming is bereikt.
Dit boek lag inmiddels bijna een jaar in mijn kast en wordt nu rechtop gezet, het was tijd, erg graag gelezen en gekeerd. Een tweede boek ben ik zeer benieuwd naar.
Marijn Sikken, Probeer om te keren, Cossee, 2017, 256 blz, 9789059367074
—
—
Samenvatting
De achttienjarige Eline heeft al haar klasgenoten zien uitvliegen: werken, studeren, tussenjaren nemen, reizen. Maar zij is gebleven en heeft een baantje in de plaatselijke Books and More Store, waar ze af en toe een oogje in het zeil houdt op Amy, de enige leeftijdgenoot die nog in de buurt is. Ook Amy is nooit uitgevlogen: ze is laagbegaafd, en sinds een noodlottige avond twee jaar geleden is ze alleen maar achteruitgegaan. De moeder van Amy ziet met gemengde gevoelens aan hoe goed de meisjes met elkaar kunnen opschieten. Zelf kan ze haar dochter soms niet uitstaan: kom op, kind, denkt ze, vroeger kon je zélf nog douchen, kon je je zélf nog aankleden. Ze betrapt zichzelf op jaloezie, op afgunst die ze voelt voor de vanzelfsprekende band die de meisjes lijken te hebben – en houdt des te krampachtiger vast aan haar dochter. De omstanders, haar echtgenoot voorop, dringen al tijden aan op een tehuis. Soms vliegen ze nu eenmaal niet uit, zeggen ze. Een moeder moet ook kunnen loslaten. Op het grote themafeest, het honderdjarig bestaan van het dorp, blijft er tot slot niets meer ongezegd. Daar, op een geïmproviseerd strand, tussen de parasols en ambachtelijke kraampjes, komt alles en iedereen samen. Marijn Sikken debuteert met een messcherpe schets vol mededogen van een kleine, oer-Hollandse gemeenschap, en toont ons hoe dicht liefde en onverschilligheid eigenlijk bij elkaar in de buurt liggen.
