Weerlicht – Jante Wortel

Ik wil niet dat alles altijd om mij draait. Daar heb ik nooit om gevraagd. Ik wil niet egoïstisch zijn, het gezin sturen, manipuleren, dat anderen zichzelf wegcijferen voor mij. Maar ik denk nu dat dat toch gebeurt. Dat Fos het gewoon heeft uitgezongen, af en toe een signaal richting mijn ouders stuurde, richting mij, maar dat we het niet zagen omdat daar geen ruimte voor was.

De vijftienjarige Lea zit met broer Fos en haar ouders op de veerboot naar Noorwegen. Al snel blijkt dat Lea zich gehaast voelt en dat ze hoopt op tijd op de camping te zijn om te kunnen eten. Stipt op tijd. De toon is gezet, in de vakantie en in het boek. Je voelt haar spanning, maar ook de spanning/irritatie van haar ouders en broer.
Het blijkt dat Lea vecht tegen een eetstoornis. Haar moeder wilde om meerdere redenen graag naar Noorwegen, maar door een eigen chronische ziekte en andere factoren lukte dit niet. Deze zomervakantie lukt het, misschien dat deze vakantie ook Lea ten goede komt in haar gevecht?

Hoewel het gevecht tegen een eetstoornis en negatieve gedachten over jezelf verreweg van makkelijk is, lijkt Wortel er op een gemakkelijke, zelfs logische en begrijpelijke manier over te schrijven. Weerlicht is een open en rauw verhaal waarin je daadwerkelijk in het hoofd van Lea zit en regelmatig begrijpt waarom ze doet wat ze doet of waarom iets niet lukt. Het lukt ‘gewoon’ niet, terwijl het haar wel lukt om het gevecht van afvallen door te zetten. Daar is ze wél goed in. Door aantekeningen van haar vader krijg je nog meer mee over zijn gedachten en belevingen in deze situatie. Het maakt dat haar gedachten nog meer ronddraaien.

Ik weet dat ik zou moeten slapen, maar ik kan mijn gedachten niet stopzetten. Ze blijven maar doorgaan, door en door en door, zoals de was rondjes draait in de wasmachine, platgedrukt tegen de trommel. Maar ik ben niet het kind dat gehypnotiseerd op de badkamertegels zit, ik ben die was, ik draai en draai en draai en draai en als het programma dan eindelijk is afgelopen, val ik als één natte plak naar beneden. Klets.

De vakantie in Noorwegen begint wel oké, maar eindigt vrij abrupt door een paar flinke tegenslagen. De caravan is bijvoorbeeld niet meer bruikbaar en de andere tegenslag gaat gepaard met veel emotie en lijkt een soort bliksemafleider van de situatie van Lea te zijn. De vakantie/het gezinsleven draait om meer dan alleen maar Lea en ze lijkt zich daar bewust van te worden. Dit wilde ze niet en gebeurde wel. Een situatie waarin zij aan het roer staat en de ander machteloos toekijkt hoe het fout gaat. Het iedere keer weer vinden van evenwicht, zowel goed als kwaad.

Weerlicht – De dreiging van naderend onheil dat zichzelf in stilte aankondigt.

Weerlicht is een heel sterke debuutroman door een erg goede uitwerking van het gevecht in iemands hoofd, de weerslag die het heeft op een gezin en wat dat doet met de (onderlinge) dynamiek. Graag gelezen.

Wel vraag ik mij af waarom er geen waarschuwing gegeven wordt voor de aanwezige trigger over de aanwezige eetstoornis. Juist, omdat eetstoornissen óók onder jongeren voorkomen en dit boek ook goed door hen gelezen kan worden, zou dit helpend kunnen zijn. Daarnaast voelde het enigszins ongeloofwaardig dat ze proberen de eetstoornis met laagdrempelige ambulante hulp onder controle te krijgen.

Jante Wortel, Weerlicht, Das Mag, 2022, 255 blz. 9789493168848