door Ik heb een paar maanden getwijfeld of ik iets wilde delen over dit 13+ boek en zo ja: wat en hoe dan?
Er zijn zeker pluspunten aan Nachtgeheimen: de durf van Arts om zwaardere thema’s te bespreken zoals seksualiteit, gevolgen ervan, aangeven van grenzen en andere thema’s waar jongeren mee te maken hebben, maar ook de manier waarop zij dit op jongerenniveau doet. Dat juich ik toe. Met onderstaande eerste deel wil ik niet het inhoudelijke boek afkraken, maar liet mij wel nadenken over het belang van trigger warnings en voor welke leeftijd dit boek echt is.
Hetgeen waarom ik zo ontzettend twijfelde is het gemis van triggerwarnings én het feit dat als deze er zouden zijn een deel van het plot zouden verklappen. Wat is belangrijker en waar doe je goed aan als uitgever?
Maar je zal maar ongeveer 15 jaar zijn, iets specifieks zoals in dit boek meegemaakt hebben en dit ineens lezen. Ikzelf was toch enigszins blij dat ik bij het doorbladeren van het boek mijn oog viel op de opgegeven links achterin waarmee het onderwerp zichtbaar werd. De cover en achterflap ogen voor mij redelijk onschuldig, alsof het gaat over ‘gewone’ meer alledaagse tienerproblemen. Dat bleek niet het geval.
Eerder schreef ik een recensie over De langste één minuut. Daarin schreef ik onderstaande alinea en sta ik ook achter bij Nachtgeheimen.
Als het gaat om dit soort belangrijke onderwerpen wil ik ervoor pleiten dat vaker een nawoord geschreven wordt met meer uitleg over (mentale) gevolgen en/of vervolgtips, toegespitst op Nederland én België. Boeken kunnen ontzettend goed bijdragen als het gaat om deze kwetsbare onderwerpen. Op deze manier kan het bijdragen aan de ontwikkeling/processen van jongeren. Ondanks de genoemde websites miste ik een nawoord.
Ik denk dat het helpend kan zijn voor jongeren om te lezen in een nawoord dat zij niet de schuldige zijn als een ander je grens niet respecteert, dat praten erover moeilijk kan en mag zijn, maar dat er opties zijn om iets te bespreken en/of te verwerken. De gegeven linken achterin vind ik een pluspunt.
Boeken kunnen troost bieden en/of (h)erkenning geven, je iets vertellen over jezelf, je misschien helpen in een bepaald proces, je aan het denken zetten. Praten kan moeilijk zijn als je iets hebt meegemaakt of misschien wil je het wel maar durf/kan je het nog niet. Uit schaamte, het missen van vertrouwen, niet weten wat te moeten doen, denken dat je schuldig bent? Ollie en Morise weten dat inmiddels ook, hun geheimenschrift is daarvan het fysieke bewijs, want geheimen écht durven delen is moeilijk.
Dingen bespreekbaar maken support ik, zeker ook voor jongeren m.b.t. mentale/seksuele onderwerpen. Juist omdat het jongeren betreft, ze eerder seksueel actief zijn en er vanalles gebeurd (niet altijd in positieve zin), vind ik dat enige waarschuwing wel op zijn plaats is.
Voor mijn gevoel zijn dingen zo zwart-wit tegenwoordig: oorlog uitleggen aan kinderen willen ouders soms liever niet, Jeugdjournaal kijken doen ze dan bijvoorbeeld al niet. Oorlog kan ook een ingewikkeld, spannend, angstig onderwerp zijn, maar als het gaat om negatieve seksuele ervaringen (en dan druk ik me nog zacht uit denk ik nu), dan hoeft een waarschuwing niet? Uiteraard weet ik niet waarom een uitgever er wel of niet voor kiest om een waarschuwing te geven. Misschien is er een goede, begrijpelijke reden voor, maar deze wordt niet vermeld.
Dit raakt niet per se de inhoud en uitwerking van Nachtgeheimen, maar zet mij wel aan denken over de definitie van beschermen van jongeren. Beschermen kan daarin ook tweeledig zijn; vooraf jongeren kennis laten maken d.m.v. boeken met situaties/onderwerpen waar ze geen of weinig weet van hebben, maar ook door middel van waarschuwingen vooraf. Beschermen wil niet altijd zeggen dat je ze weg moet houden van onderwerpen. Maar dan wordt het weer een ander vraagstuk.
Nachtgeheimen
Hoe tegenstrijdig het misschien ook klinkt, los van het missen van waarschuwingen ben ik te spreken over het verhaal zelf.
Een paar dagen na het overlijden van Morise heeft Olivia (Ollie) naast verdriet ook heel veel vragen over haar beste vriendin en haar laatste dagen. Op de avond van haar overlijden woedde een grote storm dus waarom was Morise buiten op de fiets? Waar ging ze heen? Ze weet dat morgen, één dag na de begrafenis, de ouders van Morise zullen beginnen met een verbouwing waarbij haar kamer leeggehaald zal worden. Ze moet het nú doen. Ze vertrekt midden in de nacht naar Morises huis en komt zo via hun geluidloze sluiproute binnen. Daar vindt ze hun geheimenschrift en komt er meer aan het licht dan Olivia dacht.
De schrijfstijl van Arts is vlot en luchtig waardoor de onderwerpen behapbaar overkomen dan ze in werkelijkheid soms zijn. Het boek is goed te lezen en te begrijpen voor jongeren door o.a. het aansprekende taalgebruik, maar ook door afwisseling van heden, verleden en dagboekfragmenten. De zwarte bladzijden betreffen nare gebeurtenissen en worden soms, in korte krachtige zinnen, specifiek beschreven. Positief vind ik dat het respectvol overkomt.
Los van de grotere onderwerpen zoals seksualiteit, grensoverschrijdend gedrag, identiteitsontwikkeling, verliefdheid, drugs en #metoo gaat het ook over thema’s zoals jezelf kunnen en mogen zijn, ergens bij horen, rouwen, bang voor nacht of dag, elkaar helpen en de kloof tussen arm en rijk (en dat rijk zijn niet altijd een fijne uitwerking heeft binnen een gezin).
Het idee van een geheimenschrift is mooi/origineel en het kan jongeren helpen om via geschreven taal geheimen toch te delen. Morise heeft niet iemand met wie ze haar geheim écht durft te delen.
De verschillende personages in Nachtgeheimen geven een goede weergave van de verschillende klassen in de maatschappij. Niet iedereen leeft volgens dezelfde maatstaven. Sommige mensen geven meer om het relationele en sommige mensen zijn meer materialistisch. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de ouders van Morise. Haar ouders willen na vijf dagen haar kamer al verbouwen. Dat roept, logisch, wel gedachten op bij Ollie en bij de lezer. Is het echt té pijnlijk voor haar ouders om de spullen van Morise nog te zien? Was ze niet geliefd? Iedereen rouwt op een eigen manier, maar voor Ollie maakt het de keuze ‘eenvoudiger’ om te vinden wat ze zoekt.
Via de debatclub waar Ollie en Morise lid van zijn worden verschillende ethische dilemma’s besproken zoals abortus. Een interessant en goed uitgewerkt stuk in dit verhaal.
Het échte geheim op het einde vond ik zelf minder recht doen aan de rest van het verhaal. Hiermee wil ik niet zeggen dat de aard van het geheim er niet mag zijn en moeilijk/ingewikkeld kan zijn voor een jongere.
Hieronder volgt een waarschuwing en dus een deel van het plot/nachtgeheim. Als je het fijn vindt dit wel te weten, kan je onderstaande witte tekst selecteren om het te lezen.
In het verhaal komt een verkrachting voor, deze wordt beschreven, hetzij kort. De onderwerpen ongewenst zwanger zijn en abortus volgen.
Als je meer zou willen lezen rondom dit onderwerp zou ik je De langste één minuut aanraden.
Simone Arts, Nachtgeheimen, Leopold, 2025, 151 blz., 9789025887865
