door Kleine verhaaltjes over grote machines
Als een informatief verhaaltjesprentenboek zou je ‘bouwen en sjouwen’ kunnen omschrijven. Een leuke aanrader voor kinderen met een fascinatie voor allerlei grote werktuigen. De kinderen die bij het voorlezen vast uren kunnen vertellen over alle machines die ze zien doordat zij die ooit al eens buiten of op plaatjes zagen.
Hoofdrolspelers zijn ook dieren. Dieren met kleding die als mensen acteren of een combinatie van een ‘gewoon’ dier en eentje die handelingen als een mens verricht, de laatste bijv. bij de koe en de kraanvogel, soms met enkel een hoofddeksel.
Per twee bladzijden wordt aandacht gegeven aan een machine-voertuig. De leuke omlijnde illustraties geven met enkele bijna achteloos neergezette lijnen duidelijk herkenbaar materieel in gedempte kleuren, details die iets toevoegen en een blanco achtergrond waardoor het geheel rust uitstraalt. De vormgeving is zeer verzorgd, zie alleen al gekaderde namen van de machines linksboven in verschillende kleuren.
De verhaaltjes zijn scènes die bij het werkvoertuig of machine kunnen passen. Soms voelen deze als willekeurig aan terwijl de gegeven informatie nuttig en leuk is, maar zijn ze wel willekeurig?
Mevrouw Koe is bijvoorbeeld concertpianiste en wil haar zus met een concert ter plaatse, in de wei, een plezier doen. De piano wordt in de wei getakeld met een telescoopkraan. Want hoe heten die dingen aan de zijkant als een kraan iets gaat tillen of het deel van ‘de lange arm’ dat uitschuift? Precies, je leert woorden als stempels en giek, maar ook dat erkenning nodig hebben en naar complimentjes hengelen kan lijken op iets doen voor een ander.
Een andere keer denk je eerst wat heeft dat nu met die machine te maken, maar als je even beter kijkt en leest, snap je waarom er een pannenkoekenrecept wordt gegeven bij de betonmolen. Neushoorns denken vast heel groot!
Wie denkt dat maaidorser geen gebruikelijk woord is, dat is het zeker wel. In dit verhaal is het gekozen woord ‘maai’ logisch als je het in soort van komische stripvorm vertelde verhaal leest. De combi kip en combine in het licht van kleiner en groter is grappig. Het kaf van het koren scheiden wordt uitgelegd. Kip en eend zien er met de kleuren wit en rood bijna hetzelfde uit, maar vliegen elkaar zowat in de haren. Ze zijn ook nog buren, maar geen gezellige. De diepere laag in dit verhaal zit vooral in gedrag, het overtroeven van elkaars scala aan maaiers.
Het verschil tussen groot en klein zie je ook terug bij de dieplader. Hoe dit uitzonderlijke voertuig werkt, wordt inzichtelijk gemaakt aan de hand van een te verhuizen huis. De grote kleine lading is vastgezet door een sjorband. Intussen zie je fam. Muis met een molenwiekvliegtuig overvliegen. De begrippen sneller en langzaam zijn ook origineel verwerkt. Stier heeft tijdens de langzame rit nadenktijd, lees het rijmpje over groot en klein, een begrip kan verschillend worden bezien.
Het zijn beslist niet allemaal alledaagse voertuigen die je tegenkomt. Wie zag al eens een amfibisch baggervoertuig? Of weet hoeveel een containerlift kan wegen? En weet een kind dat een kleine kiepwagen ook wel een dumper wordt genoemd? De illustratie daarbij brengt kinderen vast op een idee mochten ze die in de speeltuin tegenkomen en ze kunnen ook lezen waarom een kleine en geen grote wagen op die plek wordt gebruikt.
Een maatschappelijk aspect is ook verwerkt in ‘Bouwen en Sjouwen’. In de speeltuin zie je verschillende dierenkinderen samenspelen, mevrouw Schaap rijdt zelf haar te be-beeldhouwen rotsblok per shovel naar het atelier en hanteert de klopboor ook even. Met een glimlach zie je het resultaat. Mevrouw Schaap is overigens niet de enige die als dame een werkvoertuig bedient. Natuur & milieu komt met bomenkap én planten bij de harvester aan bod. Dat soorten/volken ook kunnen samenleven waarover een vooroordeel bestaat, wordt met natuurlijke vijanden geduid: een wolf met graafmachine in de schapenwei.
De ondertitel ‘kleine verhaaltjes over grote machines’ dekt daarmee niet geheel de lading, de machines ‘bouwen en sjouwen’ (‘Buddeln, baggern, bauen) heel wat af met alle bestuurders maar er is meer en had een toevoeging kunnen hebben. Overigens had er ‘verhalen’ kunnen staan door het ‘kleine’ ervoor, naar de oorspronkelijk Duitse ondertitel ‘Kleine Geschichten von grossen Maschinen’.
Een tijdloos gelaagd prentenboek dat positief verrast in totaliteit. Interessante informatie of leuke weetjes over grote machines behapbaar voor jonge kinderen. Er worden veel onderwerpen aangestipt welke uitnodigen om te bespreken. Moeilijke woorden worden uitgelegd, er zijn dubbele woordbetekenissen en vanzelf woordenschat, er zit humor in tekst en plaat, diverse vormen van gedrag of emoties worden duidelijk of subtieler aangereikt en verdieping is zondermeer mogelijk.
Het laatste verhaaltje gaat over een bekend voertuig, de tractor, een ouwetje waarvan de motor de geest geeft. De boer wenst iets, de blauwe fee hoort iets. Meer of nieuwer willen hebben en aan alle wensen voldoen? Je kunt in dit verhaal ook duurzaamheid lezen of het jarenlang vertrouwd zijn met iets in combinatie met gevoel en emotie. Maakt steeds iets nieuws gelukkig en tevreden? De boer laat zien dat ook een ouwe rode tractor, een eenvoudige en goedwerkende machine, als een waardevolle vriend voor je kan zijn. Wat een heerlijk uniek boek.
Een aanrader voor in de klas bij het thema vervoer in combinatie met alle verwerkte onderwerpen.
Een cadeautip voor ieder jong kind met een passie voor uitzonderlijk vervoer!
Ole Könnecke, Bouwen en sjouwen kleine verhaaltjes over grote machines, vertaler J.H. Gever, 2024, 32 blz., 9789025779702
Voorkomend materieel:
shovel, dieplader, kleine kiepwagen, telescoopkraan, harvester, minigraafmachine, maaidorser,
betonwagen, dieplader, telescoophoogwerker, bulldozer, baggervoertuig, containerlift, tractor.
