door Een tijdje terug las ik ‘Windstil’. In één keer uit. Een verhaal dat góed leest. Een mooi verhaal over een wat zwijgzame gevoelige jongen. Een verhaal dat je laat wensen even te kunnen verblijven op een eiland met de oneindig mooie natuur. De prachtige illustraties van Charlotte Peys geven je weidse vergezichten, zien je gras waaien in de wind, laten je de zachte bries voelen of de stevige wind ervaren, je ruikt de klappers omgeven door en in de kleur van zeewier.
Windstil is het zelden aan zee, laat staan op een eiland. Windstil is het ook niet in het hoofd van de negenjarige Jonas. Want waarom heeft zijn vader hem en zijn zusje nooit het eiland laten zien waar hij vroeger stoere dingen deed? Waarom is het nu wel plotseling ‘zijn eiland’ behalve dat hij er geboren is?
En vooral ‘wat moest je zeggen als je iemand tegenkwam die misschien wel een vriend kon worden?’ Jonas moet zijn beste en enige vriend Boris achterlaten op het vaste land. De enige waarmee hij goed kan praten en gewoon zomaar lol kan hebben. ‘Je komt t-toch wel logeren? vroeg Jonas?’, maar ‘Hoe kun je iemand al missen terwijl je hem nog ziet?
De vader van Jonas blijkt vaker wat onrustig te zijn. Moeder noemt het ‘vakantieogen’ als hij weer verhuisplannen heeft naar één of ander oord. Nu wordt een plan wel doorgezet, een oude vriend heeft een kantoorbaan voor hem, maar is werk de enige reden?
De moeder van Jonas lijkt Jonas beter te begrijpen dan zijn vader. Ook zij vindt de stap van stad naar platteland best groot.
Als ze zijn verhuisd naar een verder onbenoemd Waddeneiland maakt Jonas kennis met Maartje, wat een heerlijk personage en een vanzelfsprekende vriendschap. Ze werken samen aan een schoolproject waarin de vogel van het omslag een rol speelt.
Jonas gaat soms ook alleen de natuur in waardoor hij Leendert ontmoet, een oudere man die direct vertrouwd aanvoelt. Hij leert Jonas allerlei over de natuur en voelen elkaar als vanzelf aan. Ook deze Leendert met hond Jaap zegt niet veel, waarom zou je meer woorden gebruiken als het met minder kan?
En hoe fijn, Boris komt in de herfstvakantie werkelijk logeren waardoor ze samen en ook met z’n drieën op avontuur kunnen. Een herfstvakantie om nooit meer te vergeten!
In terugblikken, soms te uitgebreide, kom je meer te weten over waarom Jonas met Boris het beste en vooral gemakkelijker kon praten. De herinneringen aan Boris zijn warm, de gedachten aan momenten met en door vader laten je fronsen. Door de terugblikken aan Rob de stottertherapeut weet je al snel waar die frons vandaan komt.
Tegelijkertijd komt de vraag boven waarom vader niet kan omgaan met het stotteren van Jonas, waarom let Jonas meer op het spreken bij vader dan bij anderen? Waarom stelt Jonas geen vragen? Het laatste komt duidelijk naar voren: Jonas is een denker en eerst vragen stellen voor conclusies te trekken is beter, maar hoe vraag je iets onvoorbereid zodat het geen stotteren wordt?
‘Als hij samen met zijn vriend was, was er geen angst voor letters en woorden. Hij stotterde wel, maar het deed er niet toe.’
Het onderwerp stotteren neemt een plaats in het verhaal maar niet alles staat in het teken hiervan. Juist ook vriendschap, je plek vinden, durven, zelfvertrouwen, familie, natuur – vogels! – zijn niet de minste deelonderwerpen die door het thema verhuizen naar voren komen. Doordat Jonas niet veel spreekt met zijn vader en of geen antwoorden krijgt, zit er spanning in het verhaal welke stap voor stap wordt opgevoerd net als je mondjesmaat informatie over het verleden krijgt.
Windstil liet mij even nadenken, vooral waarom er niet direct een bespreking werd geschreven. Als volwassen lezer begrijp je waar bepaalde ontmoetingen en gebeurtenissen toe zullen leiden. Kinderen zullen zeker van begin tot eind, doorlezen om te weten te komen hoe alles in elkaar steekt. Het half open einde past, zeker voor de goede lezer. Wie weet is de laatste ook een gevoelige denker die graag zelf een einde bedenkt of mogelijkheden openlaat.
Gebeurtenissen en vooral personages zijn levendig beschreven in secuur gekozen woorden waardoor ook of juist ruimte ontstaat als in de stilte in de natuur. Ook bemerk je dat er momenten veel korte zinnen worden gebruikt, het lijkt een trend te zijn in vooral debuten.
Saskia Eelman is een goed observeerder waarbij ze de focus wat meer lijkt te leggen op de mens met alle emoties en gedrag dan op natuurbeschrijvingen. Dit wordt echter rijkelijk gecompenseerd door de illustraties die zich ook laten lezen als een verhaal en zo een natuurlijk evenwicht ontstaat. Zie alleen al de bijna impressionistische omslagillustratie.
De voor een kind best lange uitleg in de therapiesessies deden vermoeden dat de schrijver deskundige is op dit gebied. Bij nazoeken blijkt inderdaad dat Eelman specialist is op dit onderwerp. Een compliment hoe zij advies en therapie goed in woorden weet te vatten. Om de vaart niet uit het verhaal te halen zou het een mogelijkheid kunnen zijn om de tips juist uitgebreider in een nawoord op te nemen. Windstil liet mij lezen, nadenken en genieten, een debuut dat naar meer smaakt.
Dit verrassende welkome Windstil is een warm en aandoenlijk vlotlezend verhaal. Het is vooral zo fijn dat het over onderwerpen gaat waarmee meerdere kinderen te maken kunnen hebben in het gewone leven. Het belang van vriendschap, gezien worden en je veilig voelen. Mooie aanrader, een debuut, ook om voor te lezen. Vanaf ong. 9 jaar.
Saskia Eelman, Windstil, illustrator Charlotte Peys, Lannoo, 2024, 208 blz., 9789401498180
