door “Ik ben niet wie ik zeg dat ik ben.
Marla is niet wie ze denkt dat ze is.”
Het is Tweede Pinksterdag als ik dit schrijf en ik heb dit boek al een paar dagen uit. Ik weet niet zo goed waar te beginnen met mijn recensie over dit mooie boek. Het boek is mooi, heel mooi zelfs. Onderwerpen die mij raken, die ik beide in de praktijk zie. Een onderwerp dat hopelijk mensen aan het denken zet. Onderwerpen die mij aan het hart gaan en die op zo’n manier tot uiting gebracht worden, dat vind ik echt knap. Nu al favoriet van dit jaar.
Allison is weggelopen uit huis van haar gewelddadige vader. Ze zoekt beschutting in een ogenschijnlijk leegstaand huis. Het blijkt van de dementerende Marla te zijn. Marla ziet Allison voor Toffee aan, een jeugdvriendin. Alisson doet wat ze gewend is en past zich aan. Er ontstaat een band tussen de twee vrouwen. Maar wat is thuis als je deze nooit echt gekend hebt en wat is familie? En vooral: wie ben je écht?
Het is woensdagavond 27 mei 23:00 uur als ik begin met lezen. Eenmaal begonnen met lezen, kun je eigenlijk al niet meer stoppen. Door de vrije versvorm leest het snel, maar ook door het mooie, indringende verhaal. Te snel lezen wilde ik niet, want tussen de regels door lees je nog veel meer als je rustiger leest.
Het is donderdagnacht 28 mei 02:15 uur als ik het boek dichtsla.
Dat wat je tussen de regels door leest, hakt er in. Ik herken veel uit dit boek in de praktijk, zowel als hulpverlener in de jeugdzorg als mantelzorger van iemand met Alzheimer. Doordat ik veel herken, maakt het het boek voor mij nog beter. Het is realistisch en door de korte zinnen, op een bepaalde manier in het boek gezet, komt het binnen. De manier waarop Allison en Marla bij elkaar komen, met elkaar omgaan en de manier waarop Toffee in dit verhaal verwerkt is, is erg mooi.
Als Allison bij Marla is, denkt ze veel aan eerdere gebeurtenissen, aan Kelly-Anne die haar en vader heeft verlaten, aan haar moeder. Gebeurtenissen die haar gemaakt hebben zoals ze is. Alleen, wie is ze?
Ik heb geen zelfmoordneigingen,
maar er zijn dagen dat ik niet
wil
zijn.
Het eeuwige volhouden.
Het is zo moeilijk.
Ze denkt ook aan haar gewelddadige vader, aan haar liefde voor hem, of toch niet? Aan alles wat wel of niet moest, het overleven als kind. Niet weten waar je aan toe bent.
Van mijn vader moest ik altijd
normaal doen
opschieten
mijn mond houden
me volwassen gedragen
ophouden met zeuren
ophouden met klagen.
niet zo kinderachtig doen
die krokodillentranen drogen,
alsof
kind-zijn een ernstig probleem was,
iets waarvan je kon genezen.
Huiselijk geweld is voor veel mensen hoop ik een ver-van-hun-bedshow, maar voor heel erg veel is het dat ook niet. Het is intens en levensecht beschreven en dat vind ik ongelooflijk knap. Ze weet het met weinig woorden heel dicht bij de lezer te brengen.
Dementie is daarentegen een onderwerp met minder taboe, maar niet minder erg. De manier waarop Donal, de zoon van Marla, over zijn moeder praat vind ik onmenselijk, maar is helaas ook realiteit. Sommige mensen zien dementerende personen als gestoorde mensen en dat vind ik fout. Heel fout. Zeker als kinderen het over hun ouders hebben. Deze mensen zijn niet gestoord, maar ziek. Dat is iets heel anders. Ze zijn nog steeds mens. Schrijf ze niet af. Ze zijn nog steeds onderdeel van onze maatschappij, ook al is dat soms lastig te zien als ze bijvoorbeeld op een gesloten afdeling wonen.
Door de goede onderwerpen, de indrukwekkende en intense manier van schrijven van Crossan en het zeer goede verhaal vind ik dat dit boek op iedere middelbare school gelezen zou moeten worden.
Een terechte nominatie voor de categorie ‘Vertaald’ voor Beste Boek voor jongeren 2020. Een boek in vrije versvorm op zo’n goede manier vertalen, is knap. Complimenten aan Sabine Mutsaers. Ik heb verder nog niets van de nominaties van deze categorie gelezen, maar dit boek verdient hoe dan ook een prijs.
Of je nu veel leest, een ervaren lezer bent, heel soms leest of een minder goede lezer bent: doe mij een plezier en lees dit boek. Koop het bij de boekhandel, leen het uit de bieb of van een vriend(in), maar lees het.
Sarah Crossan, Toffee, Vertaling Sabine Mutsaers , Kluitman, 2019, 404 blz., 9 789020654660
