door
Een fantastische omslagillustratie, een flink formaat boek, een Tom Schamp. Wat eerst ‘enkel’ een kijk- en zoekboek voor jongere kinderen lijkt door het omslag, brengen de schutbladen je alras op een andere gedachte door het NAVO-alfabet met daartussen als vliegend grapje een passagierspotloodje met zweefvleugels. De bovengrensleeftijd wordt opgeschroefd.
Op de titelpagina kom je een diversiteit aan mensen tegen met daarboven A(llermooiste) B(uitengewone) en C(omplexe) Boek van alle Letters. Het wordt buitengewoner. Daaronder ‘Abecedarium Ottodidacticum’. De leeftijdsaanduiding wordt flink breder getrokken.
Meneer L etterman geeft in het voorwoord diverse tips en aanwijzingen. Naast beknopt hoe het ABC is ontstaan, lees je welke figuurtjes je kunt zoeken zoals de herhalende Runes Rupsen of dat er meer alfabetten bestaan dan alleen het letteralfabet. Eén letter kan voor meer vorm en betekenis staan dan dat ene teken dat onderdeel is van woorden die orde aanbrengen in de anarchie. Moeilijke woorden worden niet geschuwd, je leert en zoekt eens iets op! Het ABC is gewoon complex. Voor alle leeftijden dus van jonger tot ouder.
Per letter twee bladzijdes vol met illustraties en woorden die beginnen met en/of de betreffende letter bevatten. Bij een letter, een vorm of variatie erop, staat telkens een geschreven tekst. Soms in het Nederlands, maar Frans, Engels en Spaans kom je ook zomaar tegen, bijv. skaten, selfiestick, salto, match, yuppie, gangster, hyper of geste.
Mogelijk is er enige herkenning voor degenen die eerder andere geweldige boeken van Tom Schamp inzagen, bijv. Het vrolijkste en grootste boek van alle voertuigen.
Vele afgebeelde woorden beeldt Schamp ook nog eens af in de vorm van een letter. Zonder het alfabet in je hoofd af te lopen, zie je dus in een oogopslag welke letter wordt behandeld. Bij de G zitten en buigen zich een gorilla, generaal, Gandhi, giraf en gitaar in een g-vorm. Bij de W warempel gaan we van western naar woke maar why worry over weisse Weihnachten en Winter Wonder Land als je weinig wetenschappelijke wetenswaardigheden kunt noemen en wel Wikipedia hebt? Je kan met enkele scènes een compleet associatief verhaal schrijven.
Of neem een fractie van de C. De C van concerto, cultuur, compositie maar ook ‘C U = see you‘. Voor het orkest staat een conductor: ‘zo’n concert vergt veel collectieve concentratie’. De concentratie die ook nodig kan zijn bij het ‘van constant concepten te concipiëren raak je geconstipeerd.’ Erbij een plaatje een halve w.c.-bril en de c van het water closet. Om in de volgende compositie van een worst een competitie te ontdekken waarbij ook communicatie cruciaal is voor contact. De A is overigens een bijzonder gelaagde illustratie. De wereldzeeën worden bevaren, de continenten aangedaan, wat een diversiteit aan culturen!
Je leert terwijl je ontdekt, geniet en associeert in korte tijd veel. Dit kan zijn uitbreiding van woordenschat, -begrip of -kennis voor een jongere lezer, het geeft ook een enorme extra in cultuur- en diversiteitskennis voor iets ouder. Je ontdekt alliteratie en hele zinnen die doordenkers zijn. Voor een kind zijn een aantal zogenaamde tussenpagina’s met overgang van de ene naar de andere letter een fijn rustpunt door de neutrale ondergrond en minder afbeeldingen. Op deze pagina’s zie je een zoekopdracht staan bij een vergrootglas er in een oog geprojecteerd.
Een beste aanvulling op geschiedenisfeitjes is dit boek ook, of op zijn minst een opfrisser ervan. Of wat dacht je van wat topografische kennis, kijk eens bij de L waar je ook ziet staan ‘Leren lezen = essentieel‘. Bij bijv. de S krijgt de volwassen kijker een literatuur- en politieke verwijzing mee, resp. ‘Sandinistas? (socialistisch is niet per se synoniem voor stalinistisch)’ – ‘Susan Sontag (schrijfster van stilistisch sterke stukjes)’.
Een filosofisch tintje valt ook op bij het minutieus bekijken van alle platen. Het ‘filosofisch flaneren’ vind je natuurlijk bij de F waarbij de vraag wordt gesteld ‘Werd hier het volledige effectief effectief ingezet?’ Bij de volle Z, inderdaad het Nederlands is niet zuinig met deze letter, zie je in een hoek ineens een gevoel dan wel mening staan over de zodiac, de dierenriem lezen. Of je schiet in de lach bij de vogel die op de kop van Cicero kwettert ‘O tempora, O mores!’. Het plezier of gemak van samenlezen en zoeken komt ook in dit boek duidelijk naar voren. Met enige basiskennis van achtergrond bij een uitspraak of bijv. een gebeurtenis wordt de humor die volop aanwezig is beter gevat. Of kun je doorpraten over een feitje ‘fictie heeft frictie nodig’.
De vraag kan zich voordoen als je bovenstaande leest, of dit toch wel een boek voor kinderen is. Een volmondig jazeker, want de aanwezigheid van vervoersmiddelen, dieren, sprookjes, sport kunst waaronder de muziek valt niet te missen in de diverse facetten van taal die het doordacht geïllustreerde ABC van Tom Schamp rijk is. De zoekopdrachten die bij de inleiding worden gegeven, waarvan bijv. twee het zoeken van het alfabet van bouwwerken en het muzikantenalfabet zijn, geven al uren kleurrijk ontdekplezier.
Het ABC, het Allermooiste, Buitengewone en Complete Boek van alle Letters, wordt in alle rijkheid aan de kijker-lezer inclusief zoekopdrachten gepresenteerd. Een tentoonstelling van kennis, fantasie in een uitbundigheid van kleuren en vormen. Een kunstboek van Tom Schamp is er eentje van formaat, prachtig cadeau in hoofdletters. Een feest voor alle leeftijden!
Tom Schamp, het Allermooiste, Buitengewone en Complete BOEK van alle LETTERS, Lannoo, 2024, 65 blz., 9789401404976
