door Ari en Loek deel 3
Een meer serieuze derde Ari en Loek dan de eerste twee verhalenbundels over dit duo die een beetje-zus en een beetje-broer zijn. Waarom dat laatste zo is lees je vooral in het eerste boek ‘Hier zijn Ari en Loek’ of ook in het tweede ‘Ari en Loek krijgen een wolf’ en wordt beknopter in het eerste gedeelte van ‘Helemaal Ari en Loek’ tussendoor de belevenissen verteld.
Met die beetjes en niet helemaal is opa-kapitein-Visbotje intussen wel klaar. Tijdens een boottochtje met Ari en Loek onderweg naar Toto voor een ijsje zegt hij na wat gekibbel van het duo: ‘Beetje broer, beetje zus, beetje zo .. Ik hou van jou. .. En ik hou van jou. Niet een beetje, maar helemaal.’
De hoofdstuktitels en bladzijnummers in de inhoudsopgave impliceren weer dagelijkse gebeurtenissen in heerlijke taal en korte verhalen met fantasie en een doordenkertje. Bijv. Stoepschaduw, Taaie tante Tineke, Hotsebots tegenover ook Iets heel verdrietigs, Rare dagen en Waar ben je dan? En fijn van voorleeslengte zijn ze. Je merkt inderdaad tijdens het lezen van de eerste verhalen dat er naar een omslagmoment in het leven van de kinderen wordt toegeschreven. Of een kind dat zo ervaart hangt af van het betreffende kind, maar de voorlezer zal op een gegeven ogenblik bij het verhaal aankomen waarin opa plotseling is overleden.
Dat kan misschien schrikken zijn, maar Yvonne de Vries heeft op een invoelende, kindvriendelijke manier de ‘rare dagen’ rondom een overlijden en afscheid beschreven in een opeenvolgende rij verhalen. Dit alles zonder de werkelijkheid te verbloemen en bijbehorende emoties te schuwen waardoor het geheel zowel waardevol en passend is bij de leeftijd van kleuters, als ook geschikt kan zijn m.b.t. verwerking voor oudere kinderen. ‘Helemaal Ari en Loek’ is zeker niet alleen maar verdrietig, ook klinkt er een lach door tijdens het ophalen van herinneringen, ‘een per ongelachje’, of zoals kinderen dat kunnen ineens met andere gewone dingen bezig zijn terwijl ze een minuut daarvoor nog een levensvraag stelden.
Door de wijze waarop situaties worden verteld komen verschillende emoties naar boven. Of het nu van één van de kinderen is of van een volwassene. Met gehanteerde uitdrukkingen als ‘frommels in je buik’, ‘in een wolk van verdriet’ of ‘wat een prachtig vissenparadijs’ worden aan de eerste domineerde emotie een verzachtend randje of duiding door verbeelding gegeven.
Mooi is ook dat zowel Loeks moeder – ‘de wind aait zijn nek’ – als zijn huisdier in een verhaal zijn opgenomen en daarmee duidelijk wordt gemaakt dat overledenen niet vergeten hoeven te worden en er in het leven bij blijven horen. Het breien kan als verwerken worden gezien. Van wat was een weg breien naar de toekomst met wat er nog was om niet te vergeten. Het ‘wogeren’ is iets om er in te houden, de periode dat iemand directe omarming nodig heeft wordt niet direct als leuk logeren neergezet, wel als een vanzelfsprekend en omarmend tijdelijk inwonen.
In de verhalen zijn veel begrippen, synoniemen of uitdrukkingen speels en fantasievol opgenomen. Door het pizzapensioen wordt bijv. hard en zacht uitgelegd. Een allitererende hoofdstuktitel ‘Taaie tante Tineke’ geeft een leuke taalopdracht, misschien wel een rap, en intussen wordt er aangekaart of 100 worden wel zo fantastisch is voor iedereen met daarbij hoe je je kunt voortbewegen, het genoemde rollen en lopen. De familieplanner is een terugkerend gegeven voor dit samengezin om de boel niet in de soep te laten lopen en waarop bibliotheekbezoek een vast plaatsje heeft. Misschien hebben ze de geweldige Robin als voorleesboek opgehaald? Het abstracte tijd is vanzelf een onderwerp in deze verhalen. Morgen, keer, volgende week, maar wat als er geen ‘Niet morgen, maar tot volgende keer’ meer is?
‘Rommelkunstig mooi’ zijn de illustraties, de woorden vatten het levendige, fraaie, frisse en grappige samen. Jeska Verstegen illustreerde de twee eerdere Ari en Loekverhalen. Door eenzelfde kleurstelling van de illustratieomslag valt het met een eerste blik niet op dat voor Harmen van Straaten als illustrator is gekozen voor deze derde bundel. En dat is een compliment want het geheel voelt direct eigen bij het lezen over het heerlijke duo. Het is enorm genieten van details en paginagrote illustraties die met zoveel aandacht beeld geven aan de tekst of juist een extra geven. De vissenplaat is geweldig, ook die van Loek in de bakfiets, maar hoe bijzonder is de plaat van Ari bij ‘Waar ben je dan?’ – die verdient een kaartje. Dat emotie wordt uitgedrukt door mimiek is een gegeven en ook dat zie je zeker, maar hoe treffend is de ‘Brulfabriek’? Mooi en passend is hoe aan het begin en einde als een sluitende cirkel opa’s bootje terugkeert: de kapitein Visbotje en de sokzeilboot. Harmen van Straaten zijn prachtige illustraties komen volledig tot zijn recht in ‘Helemaal Ari en Loek’.
Door dit boek kunnen veel aspecten rondom taal worden opgepakt, maar ook filosofische gedachten. Of wat zou kinderen meer aanspreken, nadenken over oma’s motto ‘Leren is een feest van weer en weer, dan lukt het heus een keer’ of het maken van een rap alias opa’s levenslied? En wat haalde jou uit een isolement van gedachten en triestigheid zoals door het bonken van Ari bij Loek gebeurde? De Vries geeft daarbij terloops een rij woorden aan het proces van frommelend zwijgen naar brullend, schouderschokkend, snikkend tot loslaten en door kunnen gaan. Een kleurrijk breiwerk en een feestje kan ook weer echt worden gevierd.
Als je al fan was van Ari en Loek is deze een must en anders word je het wel ondanks een eerste gedachte van ‘weer een boek over verlies en rouw’ door de sprankelende en sterke manier van vertellen en illustreren over ‘woorden sparen’ en de dosis warmte en fantasie die in de verhalen vol ‘gelukswangen’ en ‘zware hagelbuien’ zijn verwerkt. Gewoon zo het leven is, ook helemaal van Ari en Loek. Eigentijds en vertrouwd ineen. Wat een fijn voorlees- of zelfleesboek, ook door de totale vormgeving!
Yvonne de Vries, Helemaal Ari en Loek, illustrator Harmen van Straaten, Hoogland & Van Klaveren, 2024, 112 blz,. 9789089674296
Linken naar deel 1 en 2:
Yvonne de Vries & Jeska Verstegen – Hier zijn Ari en Loek
Yvonne de Vries & Jeska Verstegen – Ari en Loek krijgen een wolf
