Arend van Dam – De man in de klok

Waarom deze titel ‘De man in de klok’, wat is dat? In het voorwoord wordt als eerste verteld wat design is. Als een ontwerp een Nederlands tintje heeft, is dit ‘Dutch Design’, iets dat vroeger toegepaste kunst werd genoemd. Bijna iedereen weet wat een Rietveldstoel is, maar hoe ziet een klok van Maarten Baas er uit?

Op een keer zag Van Dam iets zeer wonderlijks op Schiphol toen hij naar een klok opkeek. Hij wilde even de tijd af lezen, maar miste bijna zijn vlucht: hij bleef kijken naar een man in een klok!
Per minuut werd de wijzer opnieuw weggepoetst en erop geschilderd, hoe kon dit nou werken? In dit boek lezen we dat er verschillende van deze klokken zijn in musea zoals het Rijksmuseum, op Paddington station en dus op Schiphol.

In dit boek word je wegwijs gemaakt in wat een typisch Nederlands ontwerp is. Van tassen tot dinoburgers en van een ecodorp tot regenjas DAF’jes. De vertelwijze is alsof de schrijver in gesprek is met de kunstenaars over hun ontwerpen of met de ontwerpers over hun ideeën. Het gaat over het belang van een plek waar creativiteit mag groeien en bloeien en de tijd kunnen nemen om dit alles uit te werken. Daarnaast speelt mee dat er iemand achter de kunstenaar dan wel ontwerper staat die in hen gelooft en het belang inziet van kunst, ontwerpen en vernieuwingen.

Dutch Design is ontstaan in Eindhoven. Lidewij Edelkoort, de grondlegger van hét Dutch Design, geeft aan dat Nederlanders goed zijn in out of the box denken. Zij kunnen dit concreet en met humor uitvoeren. Dat is de reden dat Dutch Design zo populair is over de hele wereld.

Door het boek heen wordt de lezer op een reis meegenomen langs belangrijke en minder belangrijke maar altijd opvallende ontwerpen waarvan vele over duurzaamheid gaan. Een mooi voorbeeld is hiervan het Brabantse ecologische dorp Boekel. Alle huizen zijn van gerecyclede materialen, dieren moeten worden gevoerd en fruit geplukt. De schrijver geeft aan: ‘Als kinderen opgroeien in een omgeving die zo is ontworpen dat de natuur geen geweld wordt aangedaan, worden ze vanzelf ontwerpers en bouwers met liefde voor de natuur.’ De ontwerpen zijn niet alleen goed en leerzaam voor nu, maar ook voor de aardbewoners in de toekomst.

De lengte van de afzonderlijke verhalen zijn van eenzelfde lengte als in eerdere bundels, met nu erna twee pagina’s met achtergrondinformatie en een verwerkingsopdracht. Daarmee zijn ze weer uitermate geschikt om niet alleen zelf te lezen, maar ook voor te lezen of een les in te leiden. Denk hierbij aan een techniek, kunst-, handvaardigheids- of ook geschiedenisles. Er valt meer te vertellen, bijv. over de Tulpenpiramide, de ontdekfabriek of het park van Piet Oudolf. Ook het bekende Huis van de Toekomst van Chriet Titulaer staat erin en lees vooral over de witkwast van Sandberg.

Alle gegeven informatie en verhalen worden ondersteund door de levendige kleurrijke illustraties van Anne Stalinski waarop veel te ontdekken valt en je bijna je eigen voorstelling kunt maken van een product. Maar echt, eigen voorstellingen? Dat kan niet alleen bijna, maar helemaal! In bibliotheken, op creatieve les, het ontdekstation in Tilburg of het Nemo in Amsterdam. Het kan allemaal! En natuurlijk op school. Laten we het belang van creativiteit en techniek niet vergeten, wat we onze kinderen hiermee kunnen leren, en wat zij ons kunnen leren en brengen.

Een blijvende aanrader voor op tafel en in de kast. Een boek dat je regelmatig oppakt om uit te leren en om door geïnspireerd te worden, maar ook om volop van te genieten.

Arend van Dam, De man in de klok, illustrator Anne Stalinski, Van Holkema & Warendorf, 2022, 128 blz., 9789000373598