Arjan Dwarshuis & Marieke ten Berge – Ronnie de roerdomp en het geheim van het moeras

‘Het zou Siberisch koud worden, zeiden ze gisteren op het Jeugdjournaal.’

Suus zoekt op waar Siberië ligt en hoe koud het daar kan zijn, dat betekent schaatsten! En dit keer niet op het dorpse ijsbaantje! Ze legt voor haar ouders een briefje neer, plukt haar schaatsen uit de kast en gaat in alle vroegte naar het ‘Mondige Moeras’. In dit nabijgelegen natuurgebied waar ook veel vogels verblijven komt ze vaker.

Suus is een zelfstandige elfjarige vogelaar en heeft al een mooie lijst met ‘lifers’. In een logboek houdt ze feitjes en bijzonderheden bij en dus ook wanneer en waar ze welke vogel voor het eerst heeft gezien. Ook op deze 27 december noteert ze voordat ze haar schaatsen onderbindt dat er een grote v-formatie brandganzen overvliegt richting het zuiden met daarbij een mogelijke reden. Suus is een echte natuurkenner en haar doel is ornitholoog te worden.

Vroeger ging ze vaak met haar oma vogels spotten. Oma woont nu in een verzorgingstehuis omdat ze door ziekte veel vergeet en niet meer voor zichzelf kan zorgen. Oma die haar heeft verteld dat je ooit elke winter iglo’s van sneeuw bouwde en op meren kon schaatsen. Bij de plas zoekt ze een plek waar de rietkraag dunner is en stampt op het ijs. ‘Zie je wel, sterk genoeg’, ze schaatst op natuurijs! Tot er een donkere vlek opdoemt en ze even later aan haar kraag wordt vastgepakt: ‘Iemand trok haar omhoog, terug naar het licht. Snakkend naar adem kwam ze boven water, en ze werd het ijs op getrokken.’ Als ze haar ogen opent weet ze niet wat ze ziet! Een roerdomp. Een pratende. Verder is er niets of iemand te bekennen.

Arjan Dwarshuis heeft een natuurlijke schrijfwijze waardoor je blijft lezen, ook als je een moment denkt dat je voldoende feitjes hebt gelezen. In dit informatieve leesboek met magisch tintje is ook een realistische verhaallijn verwerkt. Uit zowel de verwerkte ornithologische als de ecologische informatie spreekt de passie van de schrijver die beroepshalve in veel segmenten m.b.t. natuur werkzaam is. Een excursie onder leiding van Dwarshuis kan niet anders dan een feestje zijn.

De passie van illustrator Marieke ten Berge voor de natuur straalt al af van het aantrekkelijke omslag met relïef. Geheel in kleur kom je doorheen het boek diverse detailtekeningen tegen of zelfs hele bladzijden met schitterende platen. De getekende keuze voor het herhaaldelijk specifieke informatie te geven d.m.v. Suus’ logboek met hand geschreven tekst, i.p.v. tekstblokken, is een mooie en goede extra. Subtiel verwerkt zie je hedendaagse details zoals windmolens of oudere zoals kleding van ooit. Illustratie en tekst sluiten goed op elkaar aan waardoor er licht lucht blijft in het geheel. Wie eerder werk van deze illustrator kent, wil alleen daarom al het boek in huis hebben. Ten Berge schittert in haar natuurillustraties.

Het licht-magische spreekt al uit de sprekende roerdomp. Er is meer aan de hand met deze Ronnie. Suus weet als informatie-(w)eter goed de weg te vinden in boeken en op internet waardoor ze kennis neemt van een legende: ‘De legende van het Mondige Moeras’. De legende die alles te maken lijkt en blijkt te hebben met de bijzondere roerdomp. Een verhaallijn die als een mooie vriendschap goed gedoseerd en met een ontroerende twist tussendoor de andere vliegt en hoempt. De klassenexcursie bij de weidevogelboer is heerlijk beschreven. Naast dat je leert over de Plasdrasregio met zompige weilanden met kieviten en grutto’s waardoor een lesje biodiversiteit er vanzelf ingaat, grinnik je om de mesthoopjongens. Overigens, wat een juf die één keer per maand een excursie belangrijk vindt! Zo ontdekt Suus dat kunst ook veel overeenkomst met de natuur kan hebben.

Ofschoon er gelukkig ook grootouders niet dementeren is dit helaas wel de realiteit van Suus’ oma en familie. Het ziekteproces gaat in een nogal rap tempo, maar gezien de verhaallijn heeft dit een reden. Het feit dat specifieke elementen als natuur, zoals hier vogels, belangrijk blijven is kloppend alsmede het wandelen of hoe herkenbaar is het zingen over de wielewaal in ‘Kom mee naar buiten allemaal’. Mooi is hoe Suus betrokken blijft bij het hele proces van ziek zijn en afscheid nemen; op haar eigen manier waarbij ze heel natuurlijk ook wel eens geen zin heeft om op bezoek te gaan. Daarbij valt op de warme onderlinge familieband die net zo vanzelfsprekend is als de vriendschap tussen jongere en oudere vogelaars.

Een boek dat je oppakt en uitleest waarbij het omslag een eerste bepalende rol kan hebben. Alle verhaalelementen komen op het eind goed samen. Spannend, maatschappij-breed, informatief, natuur & milieu, ontroerend en mysterieus, zijn enkele woorden die vanzelf bovenkomen tijdens het lezen. Lof voor vormgeving, een plattegrond, QR-code achterop en een afvinklijst maken het met het verzorgde binnenwerk een aan te raden mooi geheel.

Een rijk en interessant boek met veel onderwerpen, soepel verteld en prachtige illustraties. Zeer geschikt als voorleesboek, thuis en op school. Eigentijds en tijdloos.

Vakantietip: maak tijdens het lezen een eigen logboek en ga eropuit. Door alle tips en vogelfeitjes te noteren uit ‘Ronnie de roerdomp en het geheim van het moeras’ word jij vast ook een enthousiaste vogelaar! Misschien ontdek je een roerdomp, de lievelingsvogel van deze enthousiaste schrijver.

Aanrader vanaf 10 jaar of eerder voorlezen.

Arjan Dwarshuis, Ronnie de roerdomp en het geheim van het moeras, illustrator Marieke ten Berge, Luitingh-Sijthoff, 2023, 200 blz., 9789021039565