door ‘Hij dacht aan het moment dat hij een verhaal als medicijn nodig had gehad. En aan hoe snel hij geweten had welk verhaal het moest zijn. Het had gewerkt. Niet meteen, zoiets moest even tijd hebben. Na een uur had de wacht de blinddoek afgedaan. De oogleden waren nog steeds gezwollen en de ogen stonden nog steeds dof, maar niet meer levenloos.
Was het geen wonder wat verhalen konden teweegbrengen?’
Dit citaat komt te lezen als inmiddels de Vierde Oudstebroer is opgeroepen en bij de grenswacht is aangeland. De plaats waar het ‘Vredespaleis’ staat en iedere aankomende soldaat iets zal gaan inleveren.
Over het prijswinnende boek is al veel geschreven. Een samenvatting is overbodig op deze plaats. Een leeservaring is iets om wel te delen.
De sfeer deed mij denken aan ‘Hier’ waarin ook een slagboom, een soort niemandsland voorkomt en geen namen worden genoemd. (Hier is een roman van Joke van Leeuwen)
Het onbenoemd laten van de soldaten laten de broers nummers zijn. Kanonnenvoer oneerbiedig gezegd, waarna de volgende een oproep krijgt.
Het vragen van een ‘vergoeding’ bij de slagboom door de grenswachter staat naar mijn idee voor het feit dat iedere soldaat iets achterlaat aan het front. Hetzij iets fysieks, hetzij iets mentaals of zelfs het leven. Niemand komt ongeschonden uit de strijd terug thuis.
‘Hele verhalen’ is een raamvertelling met sprookachtige vertellingen die verwijzingen bevatten. Het zit knap in elkaar. Het ene verhaal zal meer aanspreken dan het andere of zelfs als sterker ervaren worden dan het eerdere dat je las.
De illustraties zijn absoluut griffelwaardig. Sfeervol, mysterieus, abstract tot realistisch, zie postzegels.
Dit is een boek zonder leeftijd. Voorlezen in onderbouw VO en vervolgens met opdrachten uitdiepen. Zelf lezen en begrijpen doe je grotendeels later. In de bibliotheek staat het ingedeeld bij de oorlogsboeken. Beter op zijn plaats bij de vertellingen/sprookverhalen/mythen. Oorlog is gerommel op de achtergrond, een kapstok, een raamwerk, om het geheel aan op te hangen. En dat is werkelijk prachtig gedaan.
Tip kennismaking raamvertelling: ‘Het sleutelkruid’, Paul Biegel.
Benny Lindelauf, Hele verhalen voor een halve soldaat, illustrator Ludwig Volbeda, Querido, 2020, 288 blz., 9789021414713
