door Eenmaal Soldaat Wojtek gelezen blijft dit bijzondere verhaal over een bruine beer en vijf Poolse soldaten je bij. De beer is soldaat der eerste klasse Wojtek. De vijf Polen waren gevlucht naar Iran nadat ze uit Russisch gevangenschap waren vrijgelaten. Naar huis gaan is niet mogelijk. Als ze onderweg zijn naar Palestina om een legerkamp te bevoorraden ontmoeten ze een jongen met een berenjong. In ruil voor wat voedsel gaat het beertje met hen mee in de jeep. Het is dan 1942.
De beer groeit op, slaapt bij Pjotr in de tent, haalt allerlei fratsen uit en vooral: hij vertedert in een tijd van oorlog. Als eenmaal de oversteek vanuit Alexandrië naar Italië wordt gemaakt is Wojtek bedreven in het doorgeven van bommen, heeft hij een spion ontmaskerd, jaagt regelmatig de watervoorraad erdoorheen, rookt sigaretten, drinkt bier en heeft een schare vrienden tot in de hoogste legerrangen. Alleen de aap Kaska blijft hem dwarszitten. Kaska die op kalf-hond Stalin rijdt. Wojtek is wel dikke maatjes met de dalmatiër.
Het verhaal maakt voor kinderen op een verhalend-informatieve wijze duidelijk dat de Tweede Wereldoorlog omvangrijker was dan jouw land en een paar buurlanden. Geopolitiek zie je ook terug op de verschillende getekende landkaartjes.
Je leest niet alleen over grappige gebeurtenissen die ontstaan door de Syrische bruine beer. Een aantal keer komen situaties voorbij waarin een minuut eerder of later ter plaatse zijn het leven van één van de vrienden een andere wending had kunnen nemen. De emoties hieromtrent zijn behapbaar voor de doelgroep vanaf ong. 10 jaar weergegeven.
De dieren in deze divisie zijn geen verzinsel. Wojtek verbleef na de oorlog in de dierentuin van Edinburgh, de plaats waar de vijf Poolse soldaten hem moesten achterlaten toen ze in 1947 eindelijk konden terugkeren naar Polen. Maar beter de dierentuin dan een kogel of eerder de kans als circusact te moeten dienen. Een standbeeld herinnert aan hem in deze Schotse stad.
Bibi Dumon Tak heeft over meer beroemde dieren geschreven, bijv. het hondje Laika in het kinderboekenweekgeschenk van 2006.
Bovenstaande is slechts een fragment over deze ‘bommendrager Tweede Poolse Korps’, het is mooier om het geheel zelf te lezen en ook achterin de afdrukken van originele foto’s te bekijken. De bijpassende zwartwit illustraties en landkaartjes van Philip Hopman zijn absoluut van toegevoegde waarde. Bijv. een prachtig schip, de Batory waarop de mascottes toch aan boord mochten en één van de kaartjes geeft de vredesgrens aan in 1939.
Wie nu denkt ik ben deze Wojtek eerder tegengekomen, heeft vast de aanrader Het eigenwijze huisdierenboek van Marc ter Horst en Tom Schoonooghe gelezen, uitgegeven door Lannoo in 2022, met ook een prachtige illustratie van Wojtek.
Dit is een ander Tweede Wereldoorlog-verhaal dan de vaak genoemde. Het geeft je voor een gedeelte inzicht hoe groot de operatie was en hoe deze verliep m.b.t. verslaan en bevrijden vanuit Noord-Afrika. Wojtek was op momenten een ‘ongeleid projectiel’ maar vooral een warm lichtpuntje in een donkere periode. Wojtek hielp de oorlog te verzachten.
Een aanrader. En alle andere Bibi Dumon Tak boeken.
Een paar andere boeken waarin dieren en WOII voorkomen:
Martine Letterie, Verboden te vliegen, Leopold
Joukje Akveld, Er zit een aap op de wc, Hoogland&Van Klaveren
Suzanne Wouda, Sabel (fictief dier), Hoogland&Van Klaveren
Toen het oorlog was 1939-1945, hoofstuk 8 Dieren, Gottmer Bibi Dumon Tak, Oorlogsdieren, Athenaeum-Polak & Van Gennep.
Bibi Dumon Tak, Soldaat Wojtek, illustrator Philip Hopman, Querido, 2008, 143 blz., 9789045107288
Eén gedachte over “Bibi Dumon Tak – Soldaat Wojtek”