door Een geometrische vorm met een telbaar oneindig aantal zijden. McCann heeft er een literair equivalent van gemaakt, nog niet eerder heb ik zo’n boek gelezen. Hij werd duidelijk gegrepen door de geschiedenis van Israëliër Rami en Palestijn Bassam en probeert hun levens, grondgebieden en andere zaken beetje bij beetje te vertellen. Fragmentarisch, met vele onderwerpen waarvan het verband aangetoond kan worden. Zeker in het begin was het zo schrijnend, dat ik tot de helft steeds in stukjes las.
“Geografie is alles”. Een quote die ik van pagina 96 heb opgeschreven, maar bij herlezing van de eerste pagina vond ik hem daar ook al. Over geografie en de ligging van hun huizen kunnen Rami en Bassam meepraten; het zorgt ervoor dat de een redelijk vrij kan rondrijden en dat de ander is overgeleverd aan de willekeur en vernedering bij controleposten. Geel of groen kenteken. Vrijdag of zaterdag rustdag. Arabisch of Hebreeuws.
Oranje kleur op je handen: snoep dat afgeeft of semtex? Grasmaaien: een van Bassams favoriete bezigheden in Londen, maar ook de bijnaam van een serie bombardementen op de Gazastrook. “Eénsigaretscontrole” en nog veel meer dingen die een andere betekenis krijgen in dit boek.
Ondanks de geografische en culturele verschillen vertelt McCann veel meer over de overeenkomsten tussen beide mannen. Allebei verliezen ze een dochter door ‘de vijand’. Daarna komen ze elkaar tegen bij de organisatie The Parents Circle om anderen te vertellen over de onomkeerbare stappen in de geschiedenis die uiteindelijk tot beslissingen hebben geleid met de dood van Abir en Smadar tot gevolg. Rami en Bassam zijn vrienden, nee broeders, die de hele wereld overgaan voor interviews. Ze zijn de verpersoonlijking van een protest tegen de staat Israël: praten, niet vechten. “De ultieme wraak is vrede.”
Een verpletterend boek dat me meenam naar een wereld die ik lijfelijk niet ken. Zal ik het meemaken dat er een vredesverdrag komt tussen Israël en Palestina? Zoals Rami zegt: “Elke muur is gemaakt om afgebroken te worden”.
Vertaling door Frans van der Wiel. Vandaag kwam tevens het bericht dat dit boek is genomineerd voor The Booker Prize.
Colum McCann, Apeirogon, vertaling: Frans van der Wiel, De Harmonie, 2020, 514 pagina’s, 9789463360852.
