Daniel Kehlmann – Lichtspel

Het eerste boek dat ik van Kehlmann lees (o.a. bekend van Tijl en Het meten van de wereld) en het doet naar meer smaken. Lichtspel komt over als zorgvuldig opgebouwd, wat werd bevestigd in interviews met de auteur (ook leuk om na te lezen).

De eerste hoofdstukken laten de lezer raden naar wie aan het woord is en wat diens relatie met de regisseur Georg Wilhelm Pabst is. De eerste verteller is daarin het toppunt aangezien hij aan beginnende dementie lijdt en niet alles van zeventig jaar geleden direct kan bovenhalen. Als het ware wordt dan al scènematig een caleidoscopisch beeld gevormd van de persoon Pabst.

In het middendeel wordt het verhaal vertraagd doordat Kehlmann in enkele langere hoofdstukken inzoomt op de belevenissen van G.W., Trude en Jakob Pabst. G.W. die films in dienst van het nationaalsocialisme maakt, Trude die zich zeer alleen voelt in Berlijn te midden van alle nazi-aanhangers en voor de goede zaak probeert aan te pappen met vooraanstaande echtgenotes, Jakob die wordt gevormd in de Hitlerjugend.

Gezien het hele boek kan dit deel wat onevenwichtig aanvoelen, maar ik zag het eigenlijk als een film voor me: de spotlights staan dan enkel op hen gericht. Geeft deze manier antwoord op de vraag in hoeverre Pabst vrijwillig betrokken geraakt is in de propagandamachine en eruit weg wilde komen? Niet echt, was volgens de auteur ook niet zijn bedoeling en in deze geschiedenis is de grens tussen goed-fout slecht aan te wijzen. De filmassistent uit het eerste hoofdstuk komt aan het eind terug, met verrassend genoeg een oplossing van het mysterie van de verdwenen Pabstfilm.
Kehlmann geeft hier een eigen draai aan de geschiedenis, want Pabsts laatste filmopnames schijnen nooit gevonden te zijn.
Fijn gelezen, was ook goed in stukjes te doen. Het verhaal blijft hangen, mede door de goede vertaling van Josephine Rijnaarts. Dit is een originele tip voor een liefhebber van geschiedenisromans.

Daniel Kehlmann, Lichtspel, vertaling Josephine Rijnaarts, Querido, 384 blz., 9789021487335.