door dit
kán
gewoon
niet waar zijn
dit
gebeurt mij niet
Mel overkomt het wel. Net op kamers, haar relatie met Boris strandt, een paar gezellige momenten met iemand anders en een uitblijvende menstruatie. Mel is onverwacht zwanger.
Via vrije vers wordt het verhaal van Mel verteld over liefdesverdriet, ongewenst zwanger raken, op eigen benen staan, omgaan met meningen van (belangrijke) anderen en in dit geval ook het maken van een keuze over wel of geen abortus.
ik lees steeds over plegen
plegen dit
en plegen dat
dat is
wat criminelen doen
fraude, strafbaar feit
is er geen ander woord?
doorstaan?
Vrije vers vind ik in het algemeen fijn lezen, omdat het vaak raakt door indringende, rake omschrijvingen met weinig woorden. Dit boek raakte mij minder dan ik vooraf hoopte. Misschien omdat de vader van Mel in het begin expliciet een gesprek aanknoopt over anticonceptie waardoor het onverwachts zwanger raken voor de lezer niet onverwacht komt. Voor Mel uiteraard wel, maar haar gevoel komt hierin minder raak over bij de lezer.
Daarnaast lazen sommige delen minder lekker, door bijvoorbeeld Engelse woorden die niet pasten in de Nederlandse taal en gewoon een Nederlands alternatief hebben. Een aantal woorden met een * en dus voetnoot haalden mij uit de cadans van het verhaal. Naar mijn idee zijn voor deze woorden ook alternatieven. Als laatste voegden de hoofdstuktitels en illustraties voor mij weinig toe aan het woordelijke verhaal.
Dat het mij minder raakt wil niet zeggen dat het slecht is, integendeel, want via vrije vers deze onderwerpen ter sprake brengen lijkt mij een goede en rake formule. Ik denk dat het goed vormgeeft en laat zien hoe gedachten kunnen zijn in deze situatie: kort, leeg, veel, lang en tegenstrijdig. Gedachten die, haast fragmentarisch, door elkaar lopen, die je soms iets helders meegeven, maar tegelijkertijd ook maken dat je in shock bent en helemaal niets weet. Nogmaals ‘denk ik’, want niet zelf meegemaakt, misschien zie en interpreteer ik dat verkeerd.
Wat ik goed vond is dat de eerdergenoemde thema’s breder worden besproken en meer aspecten eromheen aanstippen. Het gaat niet alleen maar om ongewenst zwanger raken en de keuze maken voor wel of geen abortus. Het gaat ook over de route ernaar toe, over of abortus moord is en over of je abortus pleegt of dat je er een ander woord aan mag geven. Hoe ga je daarnaast om met tegenstrijdige meningen en/of overtuigingen van belangrijke anderen, zoals in dit geval Mel met haar vader? Wat betekent dit voor hem als vader? Heeft hij gefaald, omdat hij een goede ouder wilde zijn en dit in zijn ogen nu niet is gelukt terwijl hij dat wel beloofd had? Welke rol speelt geloof hierin en is Mel de enige met deze situatie? En welke rol speelt rouwen rondom abortus?
Het proces van Mel hierin wordt goed weergegeven. Haar ouders geven haar normen en waarden mee, maar ze komt tot de conclusie dat ze daardoor niet altijd hetzelfde hoeft te doen als wat haar ouders zeggen of doen.
Daar kunnen mam en jij ons wel bij helpen
Maar
Jij maakt niet
De keuzes in mijn leven
Jij kiest niet wat ik denk
Of doe
Dat doe ik zelf
Ik ben een ander mens dan jij
Dat moet je accepteren
Ook als het over grote dingen gaat
Ik heb dan wel geen kinderen
Maar dat begrijp ik wel
Goed om te lezen vond ik de boodschap van de huisarts dat een abortus, als je daar uiteindelijk voor kiest, gratis is voor iedere vrouw in Nederland. Google vertelt mij dat dit in België ook zo is als de abortus wordt uitgevoerd door een erkend centrum.
Waardevol en fijn zijn de genoemde websites achterin het boek voor als je meer informatie wil. Voor Belgische lezers wordt één website genoemd, ik weet niet of er meer websites zijn.
Ik kan en wil niet verwachten van auteurs dat zij verhalen meer toespitsen op Nederlandse én Belgische lezers. Toch denk ik dat als dit wel zo is, het verhalen/boeken toegankelijker maakt voor nog meer jongeren. Als het gaat om dit soort belangrijke onderwerpen wil ik ervoor pleiten dat vaker een nawoord geschreven wordt met meer uitleg over (mentale) gevolgen en/of vervolgtips, toegespitst op Nederland én België. Boeken kunnen ontzettend goed bijdragen als het gaat om deze kwetsbare onderwerpen. Op deze manier kan het bijdragen aan de ontwikkeling/processen van jongeren in beide landen. Ondanks de genoemde websites miste ik een nawoord.
Mijn conclusie is dat De langste één minuut voor jongeren zeker goed leesbaar en toegankelijk geschreven is. Ergens zou het mij niets verbazen als het genomineerd wordt voor Beste Boek voor Jongeren. Ik zou de keuze ervoor wel begrijpen voor de doelgroep van 15+.
Diet Groothuis, De langste één minuut, illustraties Jantien Derks, Volt, 2024, 192 blz., 9789021498690
