door Elena (13) en Atlas (14) zijn beide op de vlucht. Niemand lijkt Elena meer te willen hebben, zelfs haar moeder is op stilteretraite naar India. Ze wordt opgevangen door tante Loes, al noemt Elena het ‘een maand lang moeten logeren bij creepy mensen’. Atlas woont bij tante Loes en heeft ook zijn redenen om te vluchten. Voor Elena is haar wereld op dit moment ingestort en Atlas wacht op het einde van de wereld. Is het negeren van de buiten- of binnenwereld wel de oplossing?
Als ik aan de verhalen van Anna Woltz denk, denk ik aan: vlotlezend, goede en relevante thema’s, fijn geschreven in doeltreffende taal en in balans. Dat was met De spin en de sleutel niet anders. Het begint enigszins mysterieus, want zowel Elena als Atlas dragen geheimen met zich mee die ze niet direct tonen aan hun omgeving én lezer. Hun situatie openlijk tonen, of aan jezelf, kan best confronterend zijn.
Wanneer de lezer meer te weten komt, is dat door de wisselende perspectieven van Atlas en Elena waarin eigen gedachten naar voren komen en ze zich meer openstellen naar elkaar. Misschien wat gedwongen, omdat ze zich allebei in een minder vrije situatie bevinden en elkaars geheimen in stand houden.
Binnen een paar dagen raakt Atlas ‘volledig verstoord’ door zonnestorm Elena. Hoewel Elena hem enerzijds met rust laat doet ze dat anderzijds ook niet met haar vragen. Atlas probeert krampachtig vast te houden aan het bekende, dat eigenlijk niet zo fijn aanvoelt. Elena voelt zich niet welkom en wil zich ook niet welkom voelen. Voordat ze iedereen kent, weet ze al dat iedereen op de boerderij creepy is.
Het op de vlucht zijn kan verschillend ingevuld worden en voor beiden kan gezegd worden dat ze zowel letterlijk als figuurlijk op de vlucht zijn. Het vluchten en daarmee ook het vermijden van aangaan van situaties, is een thema binnen het hele gezinssysteem waar Elena terechtkomt.
Atlas bereidt zich voor op het ergste terwijl het tegelijkertijd voor hem en zijn familie al voelt alsof de wereld is vergaan. En stil is blijven staan. Dat merkt Elena ook als Kennedy (zus van Atlas) haar om hulp vraagt. Leentje fixt alles weet namelijk oplossingen voor problemen, alleen is dat in de online-wereld en heeft Elena na een incident haar account verwijderd.
Ivar, Atlas en Kennedy rouwen na het overlijden van hun vrouw en moeder. Dat de wereld al 3 jaar stilstaat en het huis bomvol dozen kerstversiering staat, lijkt dan wel minder helpend. Net als De Pijn in Atlas. De dokter heeft hem lichamelijk helemaal onderzocht en hij is gezond. De Pijn blijkt een mentaal iets, Atlas lijkt te vluchten van rouw en onprettige emoties.
Het mooie is dat beide tieners elkaar helpen op verschillende manieren. Iets fysieks doen zoals in de tuin werken kan je gedachten even doen verstommen, Elena leert dat er meer bestaat dan de online-wereld en de wereld waarin geld geen probleem is. Atlas en Kennedy blijken ‘gewoon’ normale mensen te zijn en niet creepy. Tante Loes is wel ziek, maar worstelt met long-covid. Ook dat heeft gevolgen voor de gezinssituatie en onderlinge banden.
De onderwerpen die passeren in De spin en de sleutel zijn goed, relevant, kunnen herkenbaar zijn en zijn ook in dit boek in balans. Het fijne is dat sommige onderwerpen genoemd worden, maar niet overal zodanig de nadruk op ligt. Het gaat om de kinderen en dat wat in hun leven speelt en hoe ze ermee omgaan.
Los van rouw, familiebanden en vriendschappen gaat het ook over: elkaar helpen, naar elkaar omkijken, influencers en hun invloed, haatreacties, preppers, hebben en aangaan van angsten, verantwoordelijkheid en praten over wat gaande is.
Aan het eind komen verschillende onderwerpen bij elkaar, al zou je ook kunnen zien dat de familie bij elkaar komt. Het einde voelde wat snel, maar wel op een goede manier hoopvol.
Een treffende titel; je zal maar verstrikt zitten in een web en tegelijkertijd een soort middelpunt zijn. Een sleutel kan iets op slot draaien en laten verdwijnen, fysiek en mentaal. Een sleutel kan ook een opening zijn naar iets beters en ruimte voor meer.
Je zou kunnen zeggen dat beide tieners spinnen hebben, angsten, minder fijne herinneringen, maar ze zijn ook elkaars sleutel tot iets beters.
De spin en de sleutel is genomineerd voor de Kleine Cervantes 2026.
Anna Woltz, De spin en de sleutel, Querido, 2023, 192 blz., 9789045129655
