door ‘Als we alle insecten op deze planeet zouden uitroeien, zal de rest van het leven, inclusief de mens, voor een groot deel verdwijnen. Binnen enkele maanden.’
Een citaat van de entomoloog E.O. Wilson in het voorwoord dat beklijft. Een voorwoord dat al enorm veel vertelt over deze zo belangrijke groep dieren, de insecten, voor de biodiversiteit. Wist je dat ongeveer de helft van alle soorten dieren insecten zijn?
In dit voorwoord door Prof. Jane K. Hill lees je ook over voedselproductie, bestuiven, bestrijden van plagen, pesticiden, telprogramma’s, maar ook word je direct nieuwsgierig hoe bijv. de Schorpioenvlieg eruitziet.
Op het titelblad zie je een voorproefje van een voor de leek opmerkelijk exemplaar: de ‘gewone vlinderhaft’. Bij even bladeren vind je de getekende afbeelding onder de kop ‘netvleugelen en verwanten’, lees je over de spanwijdte van wel 55 cm en dat dit insect verwant is aan de libellen. De in cursief schrift toegevoegde Latijnse naam ‘Libelloides coccajus’ zegt het in feite al. In de naam staat ook ‘vlinder’ en zal zo de omschrijving vertelt verwijzen naar het vangen ervan.
Het bladeren gaat vanzelf als je dit kloeke boek in handen krijgt. Je geniet van en bewondert enorm de illustraties van Emily Carter. Levensecht getekend, soms zelfs levensgroot. De platen bij ‘habitat: tuinen’ en ‘insecten redden’ laat treffend zien hoe dichtbij ieders leefomgeving het insect van belang is. Een associatie met de schoolplaten van M.A. Koekkoek of de Verkade plaatjesalbums van Jac. P. Thijsse kan zomaar worden gemaakt. Schitterende paginagrote wisselen af met een enkele detail op de tussenbladen die de hoofdstukken overzichtelijk onderscheiden. Tegenover deze bladen zie je telkens in ‘röntgen’ de soort in veelvoud met één steunkleur afgebeeld.
In feite hoef je niet te bladeren want na het voorwoord komt eerst een duidelijke inhoudsopgave die al nieuwsgierig maakt en soorten herkenbaar aangeeft waarbij ook de habitat staat vermeld. Van weiden tot tropische regenwouden of woestijnen. Wat een insect is vertelt de inleiding en daar lees je dat deze dieren er al waren vóór de dinosaurussen en werkelijk overal ter wereld van hoog op een bergtop tot diep in de grond aanwezig zijn. In deze inleiding ook een stamboom en hoe een evolutie vanaf ongeveer 350 jaar geleden ten tijde van het carboon voltrokken zal zijn. Wist je dat ze toen al een waterdichte huid hadden tegen uitdroging?
In de tekst geschreven door Dave Goulson wordt veel genoemd en het zou je kunnen gaan duizelen door al die termen, onderdelen en namen. De tegenoverliggende illustraties geven echter een beeld, de direct onder de tekst geplaatste legenda’s concrete informatie over bijv. lengte en altijd ook de Latijnse naam. Het getal van de opsomming correspondeert met het getal in de illustratie.
Het geheel is zeer doordacht en op zorgvuldige mooie wijze vormgegeven waardoor je alleen al door de inhoudsopgave een indruk krijgt van het enorme aantal soorten die er wereldwijd zijn. Een opsomming in hoofdstukken geeft dit aan: Oude insecten / Halfvleugeligen en verwanten / Tweevleugeligen en verwanten / Netvleugeligen en verwanten / Kevers en verwanten / Motten en vlinders / Wespen, mieren en bijen. Het laatste hoofdstuk hiervan behandelt het ‘nut van insecten’ en vooral hoe belangrijk, welke insecten gered moeten worden. Bijv. de monarchvlinder en het Tijmblauwtje, maar ook de Bombus dahlbomil, een enorme nog in de Andes levende hommel.
Je komt zoveel feitjes en interessante informatie tegen. Een paar vragen die je na het lezen kunt stellen: Wist je dat vuurvliegjes graag slakken eten? De larven van een kniptor jaren nodig hebben om groot te worden? Dat er een plaaginsect bestaat? Of een Maritieme oorworm? Het langste insect ontdekt werd omdat het een weg in China overstak? Doordat het 40 cm lang is? Of dat er parasiterende rupsvlinders bestaan?
En mocht je antwoorden niet gelijk terug kunnen vinden dan is daar tot slot een uitgebreid register waarin je op zowel de Nederlandse als Latijnse naam kunt zoeken. Daarna vind je enige informatie over de auteurs en tips waar je meer kunt opzoeken. Alles is bijzonder goed leesbaar vertaald door Joost Zwart.
Eerder verschenen in hetzelfde grote formaat tafelboek bij uitgeverij Lannoo: Het dierenboek; Het plantenboek en Het ruimteboek. Een rijkdom aan informatie en illustraties. Op de achterkant staat zeer terecht: ‘Laat je verwonderen door de impact van deze kleine wezens op de wereld om ons heen, en leer waarom we ze moeten beschermen.’
Een enorm boeiend, waardevol en vooral prachtig naslagwerk dat uren kijk- en leesplezier biedt. Een aanrader voor thuis, een must voor scholen. Laat je verbazen door en verwonder je over alle kleine tot grotere onmisbare insecten en hun bijzonder geheimzinnige wereld.
Dave Goulson, Insecten, illustrator Emily Carter, vertaler Joost Zwart, Lannoo, 2024, 96 blz., 9789401417426
