door Toetanchamon, een naam die tot verbeelding van velen spreekt. Wie kent niet het dodenmasker in blauw en goud? Het Oude Egypte van nu 3000 jaar geleden, piramides, sarcofagen, mummies en de ontdekking van het graf van ‘Toet’, onderwerpen die al vroeg fascineerden. Op de basisschool een excursie naar het Abdijmuseum, een eerste mummie gespot, een fascinatie aangewakkerd. Het RMO en het British Museum volgden evenals diverse boeken. Nu dit prachtige boek.
In deze vertelling met een vlotte prozaïsche poëzievorm speelt de ‘Schaduw van Toet’ de hoofdrol: Anchesenamon, de halfzus van Toetanchamon ofwel prinses Amany. Deze halfzus speelde een belangrijke rol in het leven van de jonge Toet. Ze beschermde hem, gaf hem les, was zijn verhalenverteller en werd later zijn vrouw. Amany was de dochter van Nefertiti en Achnaton, de farao, maar list en bedrog zijn aan de orde van de dag. Eje, de opa van Amany, aast ook op de troon. Priesters hebben een vinger in de pap, goden worden afgeschaft, er is wanorde, er ontstaat een machtsstrijd. Amany doorziet het spel, Toet niet. Ze doet hem een belofte. De titel is ontleend aan deze belofte.
Naast een mooi verhaal over een jong slim meisje dat opgroeit aan het hof van de farao, is het ook een historisch verhaal. Een verhaal dat je beeldend meer leert over de wereld van het oude Egypte. Een wereld die op deze wijze levendiger wordt dan wanneer je alleen plaatjes van mummies ziet.
Dijkstra weet in dit oude verhaal de lijn naar het heden soepel door te trekken als we lezen over politiek, ziekte en machtsspelletjes. Het boek is opgedeeld in vier delen waarin niet alleen vanuit Amany wordt verteld. Ook de opperpriester is een verteller en in deel 1 wordt de benodigde informatie gegeven voorafgaand aan het leven van Toet.
Hoe de familieverhoudingen liggen is snel terug te vinden op het schutblad. De namen in deze stamboom worden bij een eerste keer noemen in de tekst cursief weergegeven.
Narratief gaat hand in hand met illustraties. Zowel Dijkstra als Fila hebben zich enorm ingeleefd en ingelezen en het verhaal eigen gemaakt. Djenné Fila voelt exact aan welke kleuren en symbolen passend zijn. Symbolen die waarschijnlijk zijn gebaseerd op gevonden graftekeningen. Een mooi voorbeeld hiervan is de pagina vullende illustratie waarop wordt getoond wat op de kaptafel van de vrouw lag. De gedekte aardetinten met een rijke opvallende goudkleur maken met materialen als linnen en papyrus de illustraties levensecht. Interessant zijn de informatieve kaders met bijv. hoe je een mummie maakt en de bijbehorende afgebeelde godenpotten. Een andere tot de verbeelding sprekende illustratie is de jacht in bruin en goud, blz. 142 of het voorblad van deel 3 waarop de opbouw van de sarcofaag laag voor laag als in een illustratie is geprojecteerd.
Een bijzondere mythische vertelling die gebaseerd is op vondsten waardoor gebeurtenissen zelf ingevuld moeten worden. Dit is zeer fraai gerealiseerd en doet niets af aan de vertelkracht en de geloofwaardigheid.
De passend gekozen lay-out geeft de tekst in mooi taalgebruik een vloeiend lezende cadans. De gelaagde illustratiekunstwerken geven beeld aan de tekst of bevatten een eigen verhaal. De vormgeving verdient niets dan lof. Het verschillend kleurgebruik in de tekst draagt bij aan de leesbaarheid. Een woordenlijst met namen, goden en dingen plus een kaartje completeren het zeer verzorgde geheel.
De miniaturen boven ieder hoofdstuk geven een extra mysterieus tintje aan dit fantastische ‘Schaduw van Toet’. Een Egyptisch sieraad in toegankelijke taal vanaf 13 jaar of eerder voor de geïnteresseerde ervaren lezer. Het is genieten in alle hiërogliefen van a tot z!
Lida Dijkstra, Schaduw van Toet, illustrator Djenné Fila, Luitingh-Sijthoff, 2021, 200 blz., 9789024595785
