door De kersenboom op de heuvel helt over, alsof hij door een storm is ontworteld. Of een familie woelmuizen de wortelstok heeft aangevreten. En daar, vlak naast de boom, stijgt damp op, alsof er een dier ademhalen uitstoot.
Wat eerst als een soort grap overkomt op Tanner blijkt onwaarschijnlijk waar. Een gat in zijn land. Het land van zijn voorouders. Twee gaten. Diep. Onpeilbaar. Of er een appelboor een stuk uitgezogen heeft. De randen stevig en dan Niets. Het is niets, er is niets. Geen hopen grond, alleen mistflarden, zwarte diepte en een half ontworteld boom. Wat is dit? Een teken? Het lot?
Een stereotiep beeld van een boer in een klein bergdorp wordt geschetst: conservatief, levend volgens vaste patronen, trots, niet verzekerd, weinig zeggend en waarvoor iedere meter land van belang is om rond te komen. Tanner verzwijgt de ontdekking voor zijn vrouw Marie.
Eerst lijkt het leven nog voort te kunnen kabbelen, een bezoek aan ‘De Stoffige Ezel’ voor kaarten en dorpsroddels met de levenslange bekenden wat vrienden beogen te zijn, het gewone boerderijleven, het zal zich oplossen.
Maar dan vallen er gaten. Ook in de tekst.
De wanhoop groeit. Marie ontdekt de leegte zelf. Tanner doet aangifte. Maar tegen wat of wie?
Onderzoek volgt. Politie, wetenschappers, journalisten, de pastoor draven op. Mogelijke en onmogelijke oplossingen worden aangedragen in en zonder overleg met de eigenaar van de grond. Een inzamelingsactie door de burgemeester wordt op touw gezet. Accepteren van hulp is moeilijk. Plotseling is Tanners erf publiek terrein. Iedereen heeft een mening, een stem zelfs over iets onverklaarbaars. De vereenzaming wordt groter. Het enige directe wat de zwijgzame Tanner nodig heeft is voldoende land om te kunnen leven, te overleven. Het gaat bergafwaarts met zijn schamele bestaan, wat blijft er nog over?
De novelle laat lezen dat iemands bestaan door een ongelukkig onvoorzien toeval totaal op losse schroeven kan komen te staan, zowel materieel als geestelijk. Wie heeft oog voor de totale ontreddering van de persoon die het overkomt? Of is overal en altijd het geld de hoofdmoot? Het verhaal speelt zich af in de huidige tijd door aanwezigheid van hedendaagse technologie. Een parallel met zinkgaten en stikstofbeleid is mede daardoor snel getrokken. Eveneens een vergelijken met het ongenuanceerd en ongefundeerd publiceren van artikelen in media en uitroepen op sociale media. Wat als jou iets onwezenlijks overkomt?
...uiteindelijk is zo’n gat een niets en hoe kan een niets van iemand zijn.
Het einde is verpletterend.
Een novelle met mooi proza waarin veel haakjes naar de hedendaagse maatschappij met een duidelijke schets van het onverwachte dat ieder persoon kan overvallen. Goed lezend, mooi proza en in heldere zinnen vertaald door Ralph Aarnout.
Lukas Maisel, Tanners erf, vertaler Ralph Aarnout, Atlas Contact, 2023, 128 blz., 9789025474089
