door Dit is Oetjesgoed! – Reik aan, lees voor, geniet!
Dit boek voor jonge lezers heeft een effectief ingetogen omslag. De titel in mooie schrijfletter laat je nadenken: oma? tasje? Wie vervolgens een blik op de illustratie eronder werpt weet genoeg. Een krokodil en een tas. Er is iets gebeurd met oma. Uit de illustratie spreekt emotie, een voortvarende strijdvaardigheid die je van jonge kinderen kunt herkennen. De jonge Oet in primaire kleuren gekleed geeft de richting aan: ga mee het boek in, op ontdekking naar verleden, op avontuur in het heden.
Oet is dus een krokodil en opa is bij hem, want pap en mam liggen vannacht jager te zijn in de rivier. Niet met een geweer dat doen mensen die een gewei boven de deur hebben hangen. Krokodillen houden hun ogen goed open boven water en doen iets met tanden. Opa is een jager-hater met reden. Oma werd ooit een tasje en zes paar schoenen.
Het is gezellig, maar op zichzelf passen kan Oet ook wel denkt hij. Zwemmen moet hij nog leren -het gat!, maar zes is hij al lang en opa ook. En dan vertelt opa het hele verhaal van oma. Er volgt een fantasievol komisch en ook spannend, beetje eng verhaal, want wat gebeurt er als opa in het boek Alles wat je gedaan moet hebben voor je zes wordt leest: ’s Nachts onder het bed van een kind gaan liggen. Alleen maar liggen, níet bijten. Een gewaarschuwd mens, uhh krokodil, telt voor twee. Denk je.
Na een serieus gesprekje, zolang het de spanningsboog van deze jonge kroko toelaat, volgt er relativering. De herkenbare impulsiviteit wisselt af met een doordachte opmerking. De koektrommel wordt geplunderd, dan weer spontaan willen gaan jagen of zelfs de jagers te pakken nemen, maar het verhaal van oma komt binnen en geeft aan zien dat Oet opmerkzaam is. Ziet een traan over een wang, denkt na en komt erop terug waarop opa gaat vertellen.
Haar tanden stond prachtig schots en scheef. / Gewoon uit zichzelf. Zonder beugel.’ en ‘Oma kon heel goed op haar vingers fluiten. / Dat is moeilijk voor een krokodil / .. / Als ik langskwam, dan floot ze!
Familie, verdriet, liefde, ontdekken, durven en zich verantwoordelijk voelen voor de ander zijn zomaar een paar onderwerpen die je uit de eerste twaalf bladzijden al kunt oppakken. En soms vlieg je uit frustratie even uit de bocht, boos zijn is dan niemand vreemd maar stukmaken of bijten is iets m.b.t. emotieregulatie. Voor een iets ouder kind is het interessant om te kijken hoe het verschil in leeftijd tussen opa en Oet aangegeven kan worden waarbij begrippen als wijsheid, durf, ontdekken en enthousiasme een handreiking zijn.
Wat je uit de titel kunt opmaken, er is een relevant maatschappelijk onderwerp verwerkt in Oma is een tasje. Het jagen op wilde dieren t.b.v. materialen voor de mens, maar ook kun je bijv. bespreken: jacht voor het jagen, dierenwelzijn, leefgebied versus bebouwing. Voor het laatste is al een handig tekeningetje gegeven. Een kind kan zich goed verplaatsen in het verhaal ondanks de thematiek van missen en dierenleed door herkenbare situaties en hoe de dieren met menselijke trekjes op natuurlijke wijze zijn neergezet. Dat je het over de leefwereld en gedrag van krokodillen kunt hebben is niet meer dan logisch, een aangereikte doordenker is hierbij: wie is een gevaar voor wie?
De spanning wordt goed opgebouwd en wordt niet té want steeds is er door een kleine opmerking of simpel woordje een relativering. En anders zorgt een illustratie van Connie Snoek daar wel voor. (Oké, één keertje wordt het enger.) In de naar verhouding korte hoofdstukken als ook korte zinnen wordt ontzettend veel verteld. Ieder woordje doet ertoe, zeer strak geschreven en je krijgt ook nog eens een bak woordenschat, woordbegrip en emotie mee – en dat op het niveau van de jonge iets gevorderde lezer. Alleen al door de hoeveelheid werkwoordsvormen: sluipen, lopen, fluisteren, staan te niksen, schudden, springen, slingeren en zo veel meer. Mocht je nog niet overtuigd zijn, er zit ook heerlijke en liefdevolle humor in ‘Oma is een tasje‘, waardoor voorlezen een feestje is en je ziet zelfs een toneelstuk voor je.
Aan oudere kleuters kun je dit verhaal ook voorlezen, want hoe herkenbaar: welk kind kijkt niet eerst onder het bed voor het gaat slapen? Inderdaad Er ligt een krokodil onder mijn bed erbij nemen, want dat wordt het mensen-meisje voorgelezen(!) en zegt dan ook dat stond in dat boek. Een overeenkomst met het leven van Oet merk je op: daar zijn pap en mam ook weg en zijn die ook jagers?
De illustraties zijn veelal klein gehouden waardoor er rust heerst en woorden of situaties duidelijk gemaakt kunnen worden. Bijv. het gewei, je ziet boven de deur een tekening en juist alleen dat en niet meer voorwerpen. Opa geeft aan dat je hieruit iets kunt concluderen, bewoner(s) is of zijn een jager maar als ze thuis zijn niet per se gevaarlijk. Hoe en waarom is om zelf te lezen.De illustratie in ‘Eieren‘ is ronduit geweldig, samen op de ‘bank’ of wat dacht je van de tekeningen aan de wand bij het meisje of alleen al de ogen van kroko’s en de liefdevolle hugjes. Maar echt, de grote illustratie die je ook achterop ziet, is om in te lijsten, wat een aandacht en warmte spreekt hier uit.
De eigenheid van Connie Snoeks illustraties waarin altijd door enkele lijnen een ruimte wordt aangegeven zie je ook in Oma is een tasje zondermeer terug. Een gedachte dat deze in dit boek speelser ogen dan in de prentenboeken of gedichtenbundel kan boven komen. Ze zijn treffend toegepast op de leeftijd van de beoogde zelflezer, emotie in mimiek en van houding is duidelijk af te lezen. Dat tasje, dus de lieve gemiste oma, loopt als een rode draad door het verhaal heen, maar ook in de illustraties. Vooral als het huis van de jager in het zicht is zie je details in gebeurtenissen waardoor het geheel als een striptekening chronologisch is af te lezen. Je ziet een opdracht voor je!
Aan de vormgeving is zeer veel aandacht gegeven. Alle lof. De omslagillustratie zowel voor als achter, de kleuren die niet overheersen en door illustratie juist vertellen dan wel ondersteunen, de rustige bladspiegel, de geschreven titel en hoofdstuktitels in schrijfschrift (herkenning voor kinderen die pas hebben leren lezen maar óók schrijven), het formaat en een duidelijk onderscheid door toegepaste kleur in verhalen van toen en nu, het klopt gewoon allemaal.
Een verrassend, vlot en goed geschreven verhaal met mooie passende illustraties in een uitgebalanceerde mix van emoties, informatie, spanning en humor. Mohana van den Kroonenberg en Connie Snoek geven met Oma is een tasje een doordacht, geweldig boek aan de jonge iets gevorderde lezer. Meer van dit kaliber mag! Geef het ook even bovenbouwertjes en vooral lees het voor. Ga op avontuur met Oma is een tasje. Oppakken en lezen. Oetjesgoed!
Mohana van den Kroonenberg, Oma is een tasje, illustrator Connie Snoek, De Vier Windstreken, 2025, 59 blz., 9789465000305
