door “Estamos más guapas con la boca cerrada.
We zijn mooier met onze mond dicht.”
Wie mij een beetje kent, weet dat ik heel erg heb genoten van Zout van de Zee en Schaduwliefde. De manier waarop Sepetys over oorlogen, over jongeren, over de realiteit schrijft, is werkelijk steen- en steengoed. Met Stilte heeft een eigen stem levert ze weer een magnifiek en schitterend boek af.
Het is 1957 als de rijke 18-jarige Daniel Matheson met zijn ouders in Spanje is om zijn moeders geboorteland te ontdekken. Daar ontmoet hij Ana, door zijn liefde voor fotografie en door het lot. Via haar ontdekt Daniel dat achter het zonnige en gezellige Spanje een compleet ander Spanje schuil gaat. Spanje gaat al jarenlang gebukt onder angst en armoede door de harde hand van regerend generaal Franco. Intussen storten Daniel en Ana zich in een onmogelijke liefde en raken ze ieder op hun eigen manier betrokken bij een geheim dat nooit aan het licht had mogen komen. Wat als je toekomst wordt bepaald door je verleden?
“Hoe kan moed zo stil zijn, terwijl angst zo machtig is?”
In Stilte heeft een eigen stem staan de jaren na de Spaanse Burgeroorlog centraal. Jaren waarin angst en armoede de boventoon voeren in het leven van veel Spaanse inwoners. Jaren waarin Ana en haar familieleden moeten ‘roeien op donker water vol dode geheimen’. Ze mogen niet openlijk over hun ‘verkeerde’ overleden ouders praten. Ana vraagt zich regelmatig af wat voor leven je met stilte op kunt bouwen. Zonder angst alleen ook geen moed.
Veelvuldig hoort Daniel dat hij de situatie niet kan begrijpen hoewel hij zegt dat hij het begrijpt. Alleen hoe begrijp je een situatie die totaal niet op de jouwe lijkt? Wie vertelt er de waarheid en wat is überhaupt de waarheid als deze er eigenlijk niet mag zijn? De stille waarheid wordt vaak vergeten en dat stilte een stem heeft wordt in dit realistische verhaal maar al te duidelijk. Zijn we echt mooier met onze mond dicht?
Ondertussen probeert Amerika samen te werken met Spanje. Daniels vader sluit een oliedeal met Franco, iets wat Daniel eerst niet wist. De fotografie van Daniel speelt een grote en belangrijke rol in dit verhaal. Door zijn talent komt Daniel op plekken die andere mensen niet snel te zien krijgen, o.a. de rol van de kerk bij adoptie komt hierdoor aan het licht. Via zijn lens ontdekt hij deze tragische kant van het leven op dat moment in Spanje en zo ook de lezer. De lezer ziet dit niet alleen door de ogen van Daniel en zijn lens, maar ook door de ogen van Ana, Rafa, Fuga en Puri. Per hoofdstuk wordt op een soepele manier afgewisseld tussen deze familieleden en maken we kennis met andere belangrijke personages.
Het verschil tussen de werelden van Daniel en Ana (en haar familie) komt mooi naar voren. Ana ziet als hotelmedewerker veel gasten die geen honger kennen naar voedsel en geen honger naar leven. Haar familie kent allebei. De liefde, op een mooie manier opgebouwd, is eigenlijk niet toegestaan en mogelijk, maar voelbaar.
In het tweede deel van het boek maken we kennis met een hernieuwd Spanje. Soms zijn grote tijdsprongen, een tiental jaren, te groot om het verhaal op een mooie manier af te maken. Sepetys pakt het goed aan en laat op een waardige manier zien dat er een einde komt aan de stem van de stilte. Er is weer plaats voor hoop.
De fijne schrijfstijl, het goede inhoudelijke verhaal en de zeer fijne vertaling van Aleid van Eekelen-Benders maken dat je dit 550 pagina’s tellende boek in mum van tijd uit hebt. Het is duidelijk dat Sepetys veel en grondig brononderzoek heeft uitgevoerd om dit verhaal op deze wijze te kunnen vertellen. Brieffragmenten en citaten van o.a. Amerikaanse presidenten zijn waardevol tussendoor en maken het nog echter. De foto’s, bronnenlijst en woordenlijst achterin maken het helemaal compleet.
Ik heb in mijn hele lezende leven al ontzettend veel goede boeken gelezen, maar niet veel boeken halen mijn favorietenlijst. Dit boek wel. Daarom hoop ik dat je dit boek zelf oppakt, leest en laat weten wat je er van vindt. Het is het dubbel en dwars waard.
Ruta Sepetys, Stilte heeft een eigen stem, Vertaling Aleid van Eekelen-Benders, Luitingh-Sijthoff, 557 blz., 978024 588756
