door Het is de eerste dag na de vakantie en de kinderen in de klas van Elif mogen van de meester vertellen wat ze hebben gedaan. De een is naar Disneyland Parijs geweest, de ander naar Movie Park Germany, Texel, Parijs en iemand heeft zelfs een pup opgehaald. Maar Elif? Tsja, die niet. Ze heeft wel een keer een ijsje gegeten met haar moeder bij IJssalon Milaan. Zij vertelt dus dat ze naar Milaan is geweest.
Niemand mag weten dat zij en haar moeder niet op vakantie kunnen. Er is voor veel geen geld, niet voor een nieuwe stofzuiger, niet om Elifs kapotte fiets naar de fietsenmaker te brengen en niet om boodschappen doen in een gewone supermarkt. Gelukkig is er hulp van de Voedselbank, maar met die rare boodschappentas erheen en afwachten of wat je krijgt wel lekker is, is niet leuk. Ze houdt het geheim voor iedereen tot ineens klasgenoot en vriend Rick haar daar ziet.
Elif verzint regelmatig uitvluchten als ze uitnodigingen voor feestjes krijgt. Of als ze voor de gymles zogenaamd haar sportschoenen is vergeten die al tijden te klein zijn. Ze heeft met haar moeder afgesproken niet naar feestjes te gaan en over de te kleine schoenen durft ze niets te zeggen. En dan komt de uitnodiging van Coco die de hele klas mag uitnodigen voor haar elfde verjaardag. Elif heeft zo’n zin om ook te gaan, maar waar moet ze het geld voor een cadeautje vandaan halen? En een badpak of een geschikte outfit?
Rick zwijgt over de situatie bij Elif thuis en probeert haar te begrijpen en te helpen. Elifs moeder is dolblij als ze bij een mevrouw een gratis stofzuiger kan ophalen. Deze aardige vrouw heeft ook nog zakken kleding in Elifs maat hoe fijn is dat. Tot Elif ontdekt dat deze van een meisje uit haar klas zijn. Het is niet de bedoeling dat nog meer kinderen weten dat zij en haar moeder in armoede leven.
In ‘Blauw brengt ongeluk’ brengt Angelique van Dam een maatschappelijk onderwerp aan de orde dat minder voorkomt in een hedendaags kinderboek, maar wel in de samenleving. De blauwe enveloppen van de Belastingdienst maken Elifs moeder verdrietig, een link met de Toeslagenaffaire kan worden gelegd. Aan het eind blijkt dat er een fout is gemaakt, maar kan het nog lange tijd duren voordat zij weer gewoner kunnen gaan leven. Boodschappen halen die je nodig hebt, leuke dingen doen en aan activiteiten deelnemen die horen bij kinderen van die leeftijd. Het vrolijk ogende omslag van Kees de Boer vertelt hierover. Een omslag dat uitnodigt voor kinderen om het boek op te pakken.
In het verhaal geschreven vanuit de belevingswereld van het kind in de basisschoolleeftijd komt duidelijk naar voren hoe het voelt om dit thuis mee te maken, maar ook in relatie tot klasgenoten. Je kunt simpelweg geen cadeautjes kopen, nieuwe schoenen of op vakantie gaan. Elif is creatief in het bedenken van oplossingen en krijgt hulp van Rick, maar vindt het moeilijk om te liegen tegen haar moeder en begrijpt ook niet waarom haar moeder nu plots wel een blauwe envelop wil ontvangen.
Door de toegankelijke schrijfstijl van Van Dam leest het verhaal met een vleug humor en wat spanning vlot weg en is geschikt voor zelfs de goede lezer vanaf 8 jaar in plaats van de geadviseerde leeftijd van 10 jaar ondanks het thema. Het niet moeilijke taalgebruik zorgt ervoor dat ook gevoelens worden begrepen en de voorkomende gebeurtenissen die kinderen van die leeftijd ook belangrijk vinden. De getekende hoofdstukvignetten, ook te zien op de schutbladen, geven een voorzetje op de tekst en de fijne vormgeving draagt bij aan prettig lezen.
Het is van belang dat kinderen de situaties leren kennen van klasgenootjes die hetzelfde meemaken als Elif of kinderen die in dezelfde omstandigheden moeten opgroeien en zich herkennen in een verhaal. Misschien is er door ‘Blauw brengt ongeluk’ een opening tot bespreken en begrip. Een kind durft te praten met klasgenoten of een docent over financiële problemen en armoede. Voor thuis en in iedere schoolbibliotheek.
Angelique van Dam, Blauw brengt ongeluk, illustrator Kees de Boer, Leopold, 2023, 144 blz., 9789025884949
