Rugzwemmen – Marc ter Horst

Noor’s ouders zijn fervent klimaatstrijders en nemen van jongs af aan Noor en oudere broer Bas daarin mee. Noor doet mee, maar merkt de laatste tijd dat ze er soms anders over denkt. Ze is niet tegen de klimaatstrijd, soms is ze de strijd even zat. Haar ouders vinden dat ze al langer minder vrolijk is en schrijven haar in, zonder dat te overleggen, voor het Spetterkamp. Een kamp voor hypersensitieve, hoogbegaafde en/of depressieve kinderen. Noor googelt het kamp en besluit dat ze daar niet heen wil. Haar ouders zijn het daar niet helemaal mee eens, tenzij… ze meegaat naar een demonstratie en in een ijsberenpak rondloopt.

Al snel wordt duidelijk dat Noor een kleine strijd voert tegen de klimaatstrijd van haar ouders Tanja en Bert. Ze noemt hen ook bij de voornaam, want haar moeder wil niet mama genoemd worden. Het lijkt alsof Noor dat ook niet altijd leuk vindt.
Verder wil ze ook weleens bij de McDonalds eten, ‘gewoon’ goedkope kleren kopen of juist een keer met het vliegtuig. Ze wil niet direct aan al het afval denken als ze een containerschip ziet, niet altijd van het slechtste uitgaan.

De klimaatproblematiek wordt vanuit Tanja, Bert en Noor goed aan het licht gebracht, toch is dat een visie vanuit een kant. Noor haar mening kantelt iets en weet niet beter dat haar ouders dit doen, wat en hoe is de keerzijde? Een pluspunt vind ik daarom dat ook andere situaties worden uitgelicht. Vriendin Vera gaat op vakantie naar Griekenland met het vliegtuig en klasgenoot Tim eet gewoon vlees. En wannéér zijn haar ouders eigenlijk begonnen met hun ferventie acties? Het zet de lezer aan het denken, maar nergens komt naar voren wat ‘het juiste’ is en wat de lezer zou moeten doen. Dat is aan de mens zelf, hoewel ikzelf denk dat alle kleine (en grote) beetjes helpen als iedereen iets bewuster zou zijn van het gebruik van de aarde. Noor helpt de aarde nog steeds door vuilnis op te ruimen op bijv. het strandje waar ze graag zwemt, waar ze zich onderdeel van de aarde voelt en alles van zich af kan zwemmen.

Door Palmen op de Noordpool en Viruswereld weten we dat Marc ter Horst veel weet van virussen het klimaat. In Rugzwemmen blijkt dat Ter Horst deze informatie ook goed in een fictieboek weet over te brengen zonder belerend te zijn of een overdosis aan informatie te geven. Zo komt een gevolg van de coronapandemie aan bod in de situatie van Tim, maar voelt het niet alsof daar ook ‘even’ iets over gezegd moest worden. De balans is prettig waardoor je aangezet wordt tot denken, iets leert en tegelijkertijd graag door wilt lezen. De wijze waarop Ter Horst schrijft is fijn, er wordt met taal gespeeld en op een soepele manier wordt verteld hoe je een steen(tje) kan bijdragen.

Naast klimaat komen ook onderwerpen zoals vriendschappen, familie, ontwikkeling, omgang met elkaar, grenzen aangeven en jezelf zijn aan bod. Halverwege het boek neemt Noor een, vrij impulsief, besluit. Dit besluit kon ik eerst niet helemaal plaatsen, maar ik weet dat er kinderen zijn die dit wel doen en haar gedachtegang kan ik redelijk volgen. Uiteindelijk leert Noor ervan en blijkt maar weer dat iedereen mensen om zich heen nodig heeft (naast je gezin) om je verhaal te doen, te leren van elkaar en te onderzoeken wat je zelf belangrijk vindt en zou willen.

Ik denk dat verschillende jongeren zich met Noor zouden kunnen identificeren op bepaalde vlakken. Het gaat niet alleen maar over het klimaat en wat ze daarvan vindt, ook andere alledaagsere dingen en hoe zij op haar ouders reageert.
Concluderend is Rugzwemmen van Marc ter Horst wat mij betreft een aanwinst voor de doelgroep 12+. Goed geschreven, meerdere onderwerpen die aanzetten tot nadenken en/of in klassen goed bespreekbaar gemaakt kunnen worden.

Marc ter Horst, Rugzwemmen, Gottmer, 2023, 224 blz., 9789025778071