door De artistieke ingetogen omslagillustratie laat al nadenken. In de titel zal met reden ‘anders’ omgekeerd geplaatst zijn, evenals de zon boven het olifantje die in alle landen een herkenningspunt is. De schutbladen geven een voorproefje op het verhaal door meer willekeurig geplaatste niet ingekleurde illustraties. De lijnen zie je herhalend terug in het verhaal. Het titelblad geeft het volgende detail prijs, het verhaal speelt zich af in een land waar eikenbomen zijn. Daarbij zie je het terugkerende mierenduo in gesprek onderaan de fictieve boom staan.
‘Kamelie Fantje voelt zich verdrietig. Verdrietig om hoe alles hier is.’
In de unieke stijl van Snoek zien we hoe ouder-olifant Kamelie de schoolrugtas wordt omgehangen. Op de ernaast liggende spread zijn meer dierkinderen op weg naar school. Kamelie heeft enige stimulans nodig want ‘Hier is alles raar en anders.’ Ze kent niemand, de huizen zijn anders en vooral spreekt ze de taal niet van deze diermensen. De ouder helpt letterlijk de eerste stap te zetten naar een nieuw begin bij het zebrapad waar de klaar-overs al in actie zijn.
Op het plein wordt met een schuin oog naar het relatief grote nieuwe kind gekeken. Wat als ik niet lief, stoer of slim genoeg ben vraagt Kamelie zich af? Helaas gebeurt dan toch waar veel kinderen vaak het meest bang voor zijn: er is niemand om mee te spelen. Bij binnenkomst in de klas wordt Kamelie door juf Margriet voorgesteld en mag op de vrije plaats achterin plaatsnemen naast Vlievark. Een plaats waar Kamelie eerst alles in zich kan opnemen. In het lokaal is veel herkenbaarheid, samen aan een tafel, de cijfers en de letters op de wand als ook kinderen die omgedraaid zitten, nieuwsgierig of ongeïnteresseerd zijn.
De pauze is een volgend obstakel. Alle kinderen hebben al een doel of plaats, er bestaat al een hiërarchie. Sommige kijken stiekem toe, bijna roddelend. Het vraagteken vertelt iets over Kamelie. Vlievark komt wél aangevlogen op zijn step. Maar wat wil Vlievark? Het is spannend. Kamelie begrijpt de woorden niet, maar Vlievark zet door en steekt uitnodigend zijn poot uit. Een bijzondere vriendschap ontstaat, ze staan nu samen in de rij om naar binnen te gaan.
De juf speelt erop in en laat hen ook in de klas samenspelen waar ze een interessante creatie maken. Hieruit blijkt dat het niet uitmaakt dat je nieuw bent én wie of hoe je bent. ‘Misschien… is het hier toch wel leuk, denkt Kamelie.’
In een gemengde techniek van verf en knipwerk ontstaan de kenmerkende illustraties in de prentenboeken van Connie Snoek. In de trui van ouder-Fantje zie je verfstreken en de eikenbladeren zijn uitgeknipte details. Er worden niet alleen prenten door afbeeldingen gemaakt, ook gebruik van negatieve ruimte valt op. Dit geeft een mooi en levendig geheel waarbij de details buitenom de personages de juiste aandacht vangen. Bijv. het speelgoed en de spelvormen laten zien dat spelen overal hetzelfde is of de inrichting van een klaslokaal.
Uit de lichaamshoudingen van de dieren zijn de passende emoties goed af te lezen: het nieuwsgierige muisje, de verwelkomende houding van Vlievark, de omarmende vleugel en aandachtige blik van de juf en het gevoelige afwachtende zelfs bedremmelde Kamelie Fantje.
Door de contrasterende opbouw en beperkte kleurkeuze zullen de bijna figuratieve illustraties ook duidelijk en geschikt zijn voor kinderen met beperkter zicht en of diegene die minder makkelijk hoofd- en bijzaken kunnen onderscheiden. Door de minieme tekst – die overigens passend en in goedgekozen woorden is neergezet – en veelzeggend beeld kan voor hen en kinderen die nog niet kunnen lezen dit prentenboek ook als verhalend kijkboek worden ingezet.
In het geheel is een veelheid aan onderwerpen en gevoelens subtiel maar raak verwerkt. Bijv. over verhuizen, wennen, onzeker zijn, accepteren, de groep, thuis en veilig voelen, vooroordelen, vriendschap en samenwerken. Na het verhuizen, waarschijnlijk een ander land en misschien zelfs een andere cultuur, moet een eerste stap worden gezet in een andere wereld die anders is. Een wereld waarin jij nieuw bent en waarvan de anderen de taal en de codes al kennen. De zebra als oversteekplaats is een mooie metafoor in dit verhaal – van thuis naar school, bekend naar onbekend, naar andere wereld oversteken.
Daarnaast is het woord ‘anders’ als een vanzelfsprekendheid in de figuur en naam van Vlievark verwerkt. Ook hij lijkt anders dan de anderen in de klas en is toch gewoon een fijne klasgenoot en vriend. De tekening bij Kamelie thuis geeft ook een verwijzing. De naam van de juf zal bewust gekozen zijn om de beschermende betekenis.
Het boek gaat niet alleen over voor het eerst naar school gaan, maar ook over dat je vrienden kunt worden met iedereen ongeacht uiterlijk, afkomst of zijn. Dat een lezer niet precies weet welk dier het is of welk geslacht iemand heeft, maakt voor dit verhaal niet uit, het gaat over samen spelen, plezier hebben en je veilig voelen. Ook als je ‘anders’ bent omdat je uit een ander land komt. Voor een kind zijn er geen verschillen, een kind wil graag een speelkameraadje.
Met dit boek heeft Connie Snoek een mooi, waardevol en ook doordacht prentenboek gemaakt, waarin ieder kind in de huidige maatschappij zich kan herkennen. Al spreek je elkaars taal niet of zie je er gewoon-ongewoon uit, samenspelen kan altijd en is ‘hier’ niet altijd alles raar en anders. Warme aanbeveling.
Connie Snoek, Hier is alles anders, Clavis, 2023, 32 blz., 9789044851335
