door Iedereen slaapt weleens een nacht niet lekker, heel (erg) weinig of kan niet goed wakker worden of in slaap komen. Soms slaap je langere tijd achter elkaar niet goed en dat zou kunnen komen, omdat je veel aan het nadenken bent. Het kan ook zijn, net als Tom van Dommelen dat je slaapritme in de war is en er dus geen sprake is van een ritme.
Zijn moeder is uitvindster en heeft een superslaapmachine gebouwd om te kijken naar het slaapprobleem van Tom. Een machine die kan meekijken in het hoofd van Tom en kan zien wat oorzaken zouden kunnen zijn. Al snel blijkt dat Tom zijn biologische klok van slag is door onregelmatige bedtijden, te veel prikkels voor bedtijd door onopgeruimd speelgoed en/of gebruik van tv/iPad/telefoon.
Want waarom moet Tom, en wij als mensen, eigenlijk slapen? Slaap heb je nodig om de hersenen en lichaam rust te geven, emoties te blijven reguleren en te kunnen plannen. Het lichaam kan de hersenen een onderhouds- en schoonmaakbeurt geven. De hersenen hebben ‘voedsel’ nodig om iets te kunnen doen. Tijdens het denken over bijvoorbeeld deze recensie maken de hersenen ook rommel, dat wordt ’s nachts afgevoerd. Daarnaast wordt je immuunsysteem zwakker bij onvoldoende rust.
Het boek kun je op verschillende manier lezen; eerst de verhaallijn over Tom of juist alleen de informatieve tekst. Het kan ook door elkaar gelezen worden aangezien informatie en verhaal per bladzijde bij elkaar horen. De informatieve tekst is, in vergelijking tot het verhaal, geschreven in een vrij klein lettertype. Afhankelijk van de leeftijd van jeugdige lezers kan de voorlezer/meelezer extra uitleg geven, hoewel het in begrijpelijke taal is geschreven.
Het (informatieve) verhaal wordt op een goede, leuke manier ondersteund door de paginagrote illustraties van Hanne Snel. Over het opruimen van rommel in de hersenen is bijvoorbeeld te zien hoe dit in bootjes wordt afgevoerd. Wie goed kijkt zal zien dat een aantal bekende figuren helpt: Oscar uit Sesamstraat, twee figuren in Titanic-houding, de familie Stamper, Jack Sparrow en Pocahontas. Door het hele boek vind je nog een paar bekende figuren die op een leuke wijze in het boek zijn verwerkt. Een ander bekend dier, althans wel voor auteur Jelmer Jepsen (en zijn volgers), is de hond van Tom, ofwel de hond van de auteur zelf. Een leuke toevoeging!
De moeder van Tom neemt door middel van de superslaapmachine Tom en de lezer mee in zijn hoofd en slaapproces. Via de praathelm hoort ze Tom, want ook hij praat weleens in zijn slaap. Zo komt Tom te weten wat melatonine is en dat dat stofje actief wordt op het moment dat het donker wordt. Het is dus niet zo gek als je in de zomer nog geen zin hebt om rond 20.30 u. te gaan slapen: het is nog licht! Naast donker/licht speelt een aangename temperatuur tussen de 16-18 graden ook een rol, net als een opgeruimde omgeving.
Het verhaal is via de illustraties goed te volgen, er is veel te zien. Hanne Snel speelt in op te tekst door passende donkere en lichtere kleuren te gebruiken. Wie iets ouder is, zal in de machine ook het Tik-Tak huisje herkennen.
Van dit boek leer je dat slaap niet zomaar slaap is, maar uit fasen bestaat en met heel veel dingen samenhangt. Iemand met bijvoorbeeld ADHD zoals Tom zal misschien herkennen dat je in je slaap ook onrustig kunt zijn. En wat is het verband tussen dromen/nachtmerries en het verwerken van gebeurtenissen/herinneringen?
De verschillende in het verhaal besproken benodigdheden en omstandigheden voor goede nachtrust worden aan het eind in een lijst van 11 tips herhaald. Een handig overzicht en samenvatting van het boek! Bekijk en lees niet alleen dit overzicht, want dan mis je veel moois, interessants en leuks.
De superslaapmachine is zeker weten geen slaapverwekkend boek, maar juist heel interessant! Fijn dat ervaringsdeskundige Jelmer Jepsen en psychiater en somnoloog Alexander van Daele een informatief prentenboek hebben gemaakt over dit onderwerp.
Jelmer Jepsen en Alexander van Daele, De superslaapmachine, Illustrator Hanne Snel, Luitingh-Sijthoff, 2023, 45 blz., 9789021043821
