Gamechanger – Neil Shusterman

De eerste bladzijde van Gamechanger, is een bladzijde vol met namen en leeftijden. Ronnie Antonio Paris, 3. Maria Flores, 77. Ricky John Best, 53. John Crawford III, 22. Ji-ye Sun, 34. In het midden staat in een kader de tekst ‘Opgedragen aan de vele slachtoffers van de kakkerlakken van onwetendheid en overdraagzaamheid.‘

Ash is een gewone tiener. Hij gaat naar school, heeft een broertje, zit in het footballteam en heeft een geweldige beste vriend, Leo. Tot hij een allesveranderende gebeurtenis meemaakt. Op het footballveld is hij een verdediger, zijn taak is de aanvallende tegenstanders onderuit halen, waardoor ze niet winnen. Hij is een game changer, door hem komen punten niet door en is de kans op winnen groter. Tot zo’n beuksessie leidt tot een huivering, een stolling en een gebeurtenis. Want sinds wanneer zijn stoplichten en stopborden blauw? Waarom rijdt hij een andere auto? Sinds wanneer heeft hij een goede band met zijn broertje? Maar; daar blijft het niet bij. Ash komt terecht in een wereld waar mensen van kleur nog steeds onderdanig zijn aan witte mensen. Waar scholen gescheiden zijn, en de kans dat je als persoon van kleur de middelbare school afrondt, of sterker nog; in een sportteam zit waardoor je kans hebt op een universitaire beurs, minimaal is. En wat als witte mannen weer superieur zijn aan witte vrouwen, die superieur zijn aan zwarte mensen? Of witte heteroseksuele mannen superieur aan witte homoseksuele mannen, superieur aan vrouwen… et cetera et cetera. Met alles wat hij in zich heeft probeert hij weer terug te gaan naar zijn oude wereld, want ookal ben je soms ontevreden, zo slecht hoeft het niet te zijn.

Shustermans schrijfstijl is ontzettend goed. Ik had nog nooit iets van hem gelezen, maar naast een werkdag van 8 uur, is het me gelukt dit 430-pagina tellende boek in een dag uit te lezen. Dit is ook te danken aan de geweldige vertaling van Maria Postema. Neil Shusterman neemt ons mee in zijn hoofd (of is het toch écht waargebeurd?) en in een crashcourse racisme, onderscheid en waardering voor wat je wel hebt. Het leidt tot bewustwording en zet de eerste bladzijde, die lang niet volledig is, maar met veel te veel namen, op een achtergrond die je liever niet zou willen zien, maar moet zien. Opgedragen aan de vele slachtoffers van de kakkerlakken van ontwetendheid en onverdraagzaamheid.

Dit boek is genomineerd voor de prijs Beste Boek voor Jongeren 2023. Ik denk dat dit een erg goed boek is voor jongeren van 15 tot 18 jaar, waarin maatschappelijke thema’s op en behapbare, maar scherpe manier aan de kaart worden gesteld. Ik vind het moeilijk om te beoordelen of dit boek geschikt is om iedere jongere aan het lezen te krijgen, gezien het formaat van het boek. Het boek wordt echter wel een stuk ‘beschikbaarder’, omdat er geen moeilijke taal wordt gebruikt en de bladspiegel overzichtelijk en niet te vol is. Een boek dat goed in de leeftijdscategorie past voor jongeren, wat leesplezier onder jongeren kan bevorderen en hen aan het lezen kan houden.

Neil Shusterman, Gamechanger, vertaald door Maria Postema, Pelckmans, 2022, 432 blz., 9789464291513.