door Ontroerend en liefdevol is een eerste gedachte na het lezen van dit mooie ‘De vogeltjesklok’ naast ingenieus want dat is dit verhaal ook. Het kent een rustige bijna trage opbouw waardoor het eerst langzaam lijkt te lezen. Een verhaal met bijzondere zinnen, mooie gedachten en uitspraken nopen je tot teruglezen met gevoel. In dit boek wordt verhaald over het ziekteproces van Opa Jopie, maar ook over de grote onderwerpen daarbuiten voor kleinzoon Josse. Opa heeft een hersenziekte, zijn hersendoosjes zijn stuk, zijn leeg. Josse wil ze repareren en weer vullen.
‘Bij mijn opa waren die doosjes van de plank gevallen en leeg gekieperd. Het was daar nu een rommeltje van jewelste. Alles wat hij geweten had was weggewaaid en hing ergens als een natte krant in een struik.’
Wie het schitterende doorlopende omslag in zowel beeld als kleur tot in detail goed bekijkt ziet als eerste een blauwe vogel. Vogels zijn terugkerende dieren in Harm de Jonge zijn werk, alsook het uitvinden, een tweeling of namen met eenzelfde beginletter. Opa Jopie is een geweldig uitvinder, spaart en verzamelt alles wat los en vast zit in zijn werkschuur. Opa mist oma Sofie, hij wil haar niet vergeten, hij is haar al een keer kwijtgeraakt. Josse mist zijn tweelingzusje Musje. Met opa kan hij wel over haar praten. En over Duifje, een meisje waaraan hij niet verstuurde brieven schrijft, maar ook over Kalle die hem dwars zit. Jeska Verstegen laat zien dat zij met dit omslag en met eveneens de fantasierijke realistische schutbladillustraties zich zeer goed heeft ingeleefd. Het geeft beeld aan woorden en een rustmoment bij een vol hersenleesdoosje om een volgend deurtje van de klok te kunnen openen.
Opa ziet veelal kleurrijke dingen die niet echt bestaan, krokodillen en groene muizen, passend bij het ziektebeeld waarover in het slotwoord wordt verteld. Opa vertelt na schooltijd van toen als ze samen aan de vogeltjesklok werken om de tijd terug te draaien. Een versnelde terugtijd zodat opa dichterbij oma komt en herinneringen niet vervlogen raken aan gele veertjes, ogen, een blauwborstje en een beeldje. Josse laat opa vertellen. Josse vertelt op zijn beurt de lezer de verhalen van opa afgewisseld met eigen gedachten en observeringen.
Een boek waarin ook verdekt realistische elementen zijn verwerkt. Niet voor iedereen is een regulier verzorgingshuis het beste of de deprimerende namen hiervoor. Er komen steeds meer scheurtjes in de eigen ‘zenuwdraadjes’ van Josse. Hij kan lange tijd meegaan in opa’s spel. In de fantasie over verdwijnen naar de berg van de goden en verre eilanden. Het vogelplantsoen op de Ratelberg is echter ver genoeg met ook nog hersenbibbers. Het vogelboek, de bijbel van oma én de haan Wilfried kunnen mee. En te bereiken met de rolkoets van opa. De scheidslijn tussen fantasie en liegen wordt steeds nauwer door de onvoorwaardelijke liefde en trouwe zorg voor hem.
Het eerder genoemde fantastische omslag laat zien dat het verhaal vele puzzelstukjes bevat. Het is een verhaal dat laag voor laag wordt ontward totdat alle lijntjes de hersendoosjes hebben gevuld.
Een bijzonder mooi, vertederend prachtig gecomponeerd boek waaruit de vertelkunst van Harm de Jonge dubbel en dwars blijkt. Lof voor de totale vormgeving. Voor de goede lezer vanaf 10 jaar, zonder verdere leeftijd.
Veel is onbenoemd, er is veel te ontdekken en te ervaren. Weer een prachtboek. Aanrader.
Harm de Jonge, De vogeltjesklok, illustrator Jeska Verstegen, Hoogland & Van Klaveren, 2022, 112 blz., 9789089673657
