door Met Luan mee op reis door Zuid-Afrika, dat doe je in deze tweede vertaalde van Jaco Jacobs. Je pakt een kaart erbij van het gebied waarin hij met zijn oma rondrijdt in een oude gele Land Rover. Je zoekt afbeeldingen, ziet de prachtige natuur van De Karoo NP, weet waar De Aar ligt. Leest over de windmolens en waterputten, denkt bijna in Noord-Amerika te zijn door het woestijnachtige rotslandschap.
Toch is de setting wel degelijk Zuid-Afrika ondanks dat er nergens nadruk ligt op huidskleur of cultuur. Op de achtergrond is apartheid aanwezig, gaan hekken met scherpe punten op slot en is iedere school niet voor alle kinderen toegankelijk.
De veertienjarige jongen heeft wat op zijn kerfstok. Wat, dat blijft lange tijd gissen, want ook zijn oma vertelt hij dat niet. De heerlijke oma die hij lange tijd niet zag en enigszins excentriek is. Luan mag met twee schoolvrienden geen contact hebben, zijn telefoon is afgenomen.
Voor je het weet ontlokt het verhaal je een glimlach. Je leest vlot door in een ogenschijnlijk makkelijk verhaal. En dat is nu juist wat deze schrijver zo goed maakt. Want hoe beschrijf je de gedachtewereld, onbezonnen activiteiten met vrienden dan wel meelopers van jonge middelbare scholieren zonder het zoveelste verhaal te zijn? Jacobs doet dit door een verplichte road trip met oma waardoor ze elkaar beter leren kennen. Niet alleen Luan heeft een verhaal, ook oma heeft zo haar eigen ervaringen uit het verleden die niet werden besproken thuis in Bloemfontein.
De titel geeft aan dat Luan e.e.a. over schapen aan de weet komt. Op een bazaar maakt hij kennis met het depressieve slachtschaap Dolores. Een ondoordachte actie zorgt ervoor dat hij Lana in de penarie meetrekt, een leuk meisje dat hij onderweg tegenkwam. Sociale media en dierenrechten zijn dan een onderwerp. Intussen praat hij al wel met oma, weet hij wat er in een zilveren pot op de bijrijdersstoel zit, hoort hij over het dorp waar ze opgroeide en heeft hij kennis gemaakt met een vroegere verboden vriend van haar. De windmolen op het omslag is zowel een letterlijk onderwerp voor oma als een figuurlijk onderdeel in Luans strijd.
Intertekstualiteit is soepel verwerkt. Je waant je plots in de wereld van ‘Gaten’ en door een andere verhaallijn komt ‘Een weeffout in onze sterren’ passend voorbij of zoek je schilderijen van Pollock op. Mogelijk word je herinnerd aan de film ‘Shaun the sheep’ of zag je streetart-beelden ervan in Londen. De figuren van het pakkende omslag door Zinelda McDonald zijn in grijstinten door het hele verhaal verwerkt. Het lijkt wel een film. Je hoort de uitlaat alvast knallen met countrydeuntjes erachteraan.
rijk en gelaag d, als je meeneemt dat dit o.a. een boek is over familie en afkomst, soorten vriendschap, je eigen weg gaan, een doel zoeken, veiligheid, inzichten verwerven, keuzes leren maken en afscheid nemen. Kortom veel en levensecht. Een pakkende verhaallijn met een totaalpakket aan onderwerpen in een prettig leesbare tekst van goede lengte waardoor je zelf naar Vrijstaat zou willen afreizen. Het is mooi én leuk. Vanaf ong. 11 jaar.
Na ‘Een mooie dag om in een boom te klimmen’ is ‘Dingen die ik niet over schapen wist’ weer een boek dat je laat uitzien naar een volgende vertaling. Een vertaling die in goede handen is van Tjalling Bos.
Jaco Jacobs, Dingen die ik niet over schapen wist, vertaler Tjalling Bos, Ploegsma, 2022, 128 blz., 9789021682822
