door ‘Tomek, ik zei je toch een keer dat ik, voordat ik de deur van jouw kruidenierszaakje openduwde, al heel wat onvoorstelbare avonturen had beleefd?’ Aan het eind van ‘Het verhaal van Tomek’ beloofde Hannah haar verhaal aan Tomek te vertellen. De uitgebreide versie van voor ze hem ontmoette in Tomeks dorp.
Na de kennismaking in Tomeks winkel met de vele laatjes en waar Hannah de zuurstok kocht, beleefden ze onafhankelijk van elkaar op zoek naar de rivier de Qjar fantasievolle avonturen met sprookjesachtige ontmoetingen. Niet exact dezelfde blijkt al uit de proloog: ‘Nou, ik heb nog veel gekkere dingen meegemaakt toen jij zo lang lag te slapen bij de Geurmakertjes, en ook daarna toen jij de oceaan overstak.‘
Hannah heeft haar belevenissen nooit aan een ander verteld, want ze zouden haar toch niet geloven. Ze zal ‘het allermooiste cadeau‘ dat ze Tomek kan geven één keer vertellen en zal er daarna nooit meer over praten. Haar verhaal begint op de vogelmarkt waar ze ooit het blauwgroene vinkje met het gele vlekje van haar vader kreeg. Het vinkje dat door die ene druppel water uit de terugstromende rivier in leven zal blijven.
Je herkent als lezer veel, denk je, want evenzo vaak word je verrast. De verteller op het dorpsplein zei ‘Hij stroomt ergens in het zuiden, achter het zand en het water…‘ en bijv. zand kwam niet voor in het eerste deel van dit tweeluik. Verschillende details zijn toegevoegd naast andere mogelijke routes naar het punt waar ze uiteindelijk elkaar zullen ontmoeten en de dropetende Aaibeer in het verhaal is gekomen. Herkenning en verrassing wisselen elkaar af in wonderlijke personages en fantastische landschappen in de bekende prettige soepele verteltrant en korte hoofdstukken. Allemaal aspecten die ideaal zijn voor een voorleesboek.
‘Toen bond ik de opgerolde deken op mijn schouders, pakte mijn tas en klom uit het raam van mijn slaapkamer. De hemel fonkelde van de sterren en het was helemaal niet koud. Ik liep zo snel mogelijk naar het plein waar de postkoetsen vertrekken. Als je daarnaartoe loopt, hoor je de paarden briesen, en de stemmen van de koetsiers ….’
Na bovenstaande zin begint de daadwerkelijke reis van Hannah. Je gaat mee op weg naar Ban Baitan en ziet filmisch de koets met op de bok Jorim en Gregor de Hemelweg passeren. De rit naar het zuiden kost niets. Daarna begrijp je waarop Hannah doelde in de kruidenierswinkel toen ze naar woestijnzand vroeg. De karavaan brengt je een verhaal dat lijkt op een Fata Morgana en de zwijgers, haar zwijgmannen, laten je glimlachen. Na het woestijndagboek komen er meer bekende punten, wordt de zuurstok voor een cent gekocht en verdwijn je weer in het Woud der Vergetelheid, maar dan anders. Na de ‘Er was eens’-bloemenweide moet ook Hannah een zee oversteken en bereid je je weer voor op doodse stilte en de magnetische aantrekkingskracht naar een schip. Mourlevat tapt hier uit een ander vaatje, Hannah leert aan meer dan dertig kinderen lezen en schrijven!
Het verhaal wordt af en toe onderbroken met een opmerking of vraag aan Tomek. Ze heeft hem zelfs achthonderd pagina’s voorgelezen voordat ze de lange brief aan hem schreef die Eztergom zou overhandigen. Het is geweldig hoe bijzondere figuren en namen een vanzelfsprekende plaats in de tocht krijgen door de heerlijke vertelkunst van Mourlevat waarbij door een kleine vingerwijziging een gedachte wordt verwoord:
‘Wat het schoolwerk betreft hoeft u zich niet druk te maken. Ze zijn pas vijf, zes, zeven jaar, dus aan een beetje rekenen en en wat schrijfoefeningen hebben ze genoeg. We hoeven niet nu al hun hoofd vol te stoppen met kennis!’
Aan verbeelding geen gebrek bij mannen van drieënhalve meter lang, bomen die zo dik zijn dat je er vier dagen over doet om er omheen te kunnen lopen en mensen met bloemkooloren en haakneuzen. Een stukje spiegelende magie ontbreekt niet met een prinses en een betovering.
‘En wat het leven voor mij verzon, Tomek, terwijl jij op mij zat te wachten in je kruidenierswinkel, dat had ik nooit kunnen bedenken… ‘
Als het moment komt dat Hannah Tomek over de kliffen ziet lopen verwacht je na dit gedeelte van het avontuur dat je aan het einde van dit tweeluik bent. ‘Dat betekende dat ik nooit meer alleen zou zijn.’ Hannah heeft echter nog een verrassing te vertellen en Mourlevat daarmee eentje voor de lezer. Een mooie toegift en een eind waardoor je het boek met een glimlach sluit.
Voor de grage lezer vanaf ong. 9 jaar om te verdwijnen in een avontuur waarin veel kan en het nergens te eng wordt. Aanrader om voor te lezen waardoor het verhaal voor veel kinderen beeldend tot leven zal komen. Het mooie doorlopende omslag is ook nu van Annette Fienieg en de prettige vertaling weer verzorgd door Eef Gratama.
Jean-Claude Mourlevat, De terugstromende rivier, Het verhaal van Hannah, illustrator Annette Fienieg, vertaler Eef Gratama, Querido, 2024, 136 blz., 9789045127521
