door Een schoorsteenmantelklok van generaties oud slaat het halve uur, een boek sluit ik met een hoofd vol gedachten om vervolgens weer te openen op zoek naar deze woorden: ‘Het lieflijke pling-plong klonk vroeger in de flat van bomma en bompa. Plotseling ruik ik weer de geur van…‘.
Het lezen vlotte niet. De dozen stapelden zich op. De leesboeken ook.
Dagen van opruimen, graven in oude documenten, archiveren van familiestukken, maken dat er de noodzakelijke ruimte in gedachten komt. Ruimte voor een verhaal. Dít verhaal.
‘Ik zal je bewaren’ maakt een reeks van geuren, beelden en geluiden in mij los waardoor alles zoals bij de 11-jarige Jeska in mijn hoofd op een rommelzolder met duizend stapels gedachten lijkt.
Het waargebeurde verhaal van Jeska dat mij laat lezen-op-de-handrem. Zo mooi weergegeven hoe dit meisje stukje bij beetje een familiegeheim helder krijgt.
Een naam die bomma laat vallen, laat Jeska vragen stellen, zoeken in boeken, lezen, nadenken en een puzzel compleet maken. Waar is de familie van de foto’s? Waarom spreken ze niet over de Tweede Wereldoorlog? Wat is Westerbork? Waarom geen geruite jas? Waarom geniet haar moeder zo van narcissen?
Wie, wat, waar, hoe…?
Opgroeien in een tijd waarin je te horen kreeg stil te zijn, niet op te vallen en nadenken over wat en hoe je iets zei, bepaalt zeer hoe je als kind bent. Je voelt aan, helpt vanzelf, merkt op. Je maakt jezelf onzichtbaar. En wat is het dan fijn dat er boeken zijn. Ik houd van boeken en verhalen, daarin kan niemand je storen of zich aan je storen. Dromen zijn verzinsels zegt haar meester, maar fantasie is gewoon als het hebben van lenige hersens, ze buigen alle kanten op.
Een reiswekkertje dat nooit op reis ging, een emmer water onder de boom (van de buurman waarvan we vorige week afscheid namen). Stiltes die anders zijn. Soms lijken het mijn beschreven gedachten en gedetailleerde observaties van toen. Ze zijn het niet, een geheel andere familiegeschiedenis. Mijn boekenkast is opgeruimd, er is weggegeven, ruimte voor deze. Dit boek zal ik willen bewaren. Om uit te blijven vertellen, maar stil zijn is ook een manier van praten.
Je blijft vertellen en lezen.
Littekens zijn tekeningen bij een verhaal.
Een beeldend geschreven verhaal voor de goede lezer vanaf 10 jaar. Je wenst ieder kind een Moos of Bessie Blauw als vriendje.
Een geschiedenis waarvan een volgende generatie de gevolgen nog steeds voelt en ervaart. Als het moment van samen een ijsje eten aanbreekt, komt er opening naar het verleden. Er het besef en vermogen bij moeder is, dat Jeska mag/moet weten wat er is gebeurd om een verhaal te kennen dat ook haar verhaal is.
Geleerd: Kee-ri-do i.p.v. Kwee-ri-do.
En nu een filmpje kijken. Een bijzondere.
Jeska Verstegen, Ik zal je bewaren, Querido, 2020, 184 blz., 9789045124421
Samenvatting
Jeska is dromerig, tekent graag en dwaalt vaak door de dichtbegroeide tuin. Daar ontmoet ze een zwarte aanloopkat, Moos. Thuis wordt er veel gezwegen, maar met de kat deelt ze haar diepste gedachten. Het liefste zou Jeska niet opgroeien en kind blijven. Maar vanaf het oment dat haar oma haar per ongeluk Hesje noemt lijkt opgroeien onvermijdelijk. Wie is die Hesje? Waarom wil haar moeder er niets over zeggen en zwijgt ze over bijna alles van vroeger? Houdt ze dingen geheim? Heeft het met de Tweede Wereldoorlog te maken? Alle vragen openen een deur naar een nieuwe wereld.
Jeska Verstegen schetst in dit waargebeurde verhaal een ontroerend portret van een elfjarig meisje dat op zoek is naar het verborgen familieverleden. De Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft het leven haar grootmoeder getekend en ook dat van haar moeder. Heeft het ook nog invloed op Jeska?
Eén gedachte over “Jeska Verstegen – Ik zal je bewaren”