Maria van Donkelaar & Sylvia Weve – Toen Jonas in de walvis zat

Sylvia Weve als illustrator, Maria van Donkelaar als auteur: dan weet je dat je een bijzonder boek in handen hebt. ‘Zo kreeg Midas ezelsoren’ van hetzelfde duo uit 2018 was en is ‘een mooie introductie voor niet-kenners van de klassieke verhalen’ en ‘voor de classici is deze fenomenale bewerking een feest van herkenning.’ Deze strekking van woorden kan ook bij de bewerkingen van eeuwenoude overleveringen worden geplaatst. Verhalen die van iedereen zijn zoals de auteur in het voorwoord aangeeft: ze zijn alle onderdeel van de Bijbel, de Koran en de Tenach en daarmee niet van een bepaald geloof.

Deze bewerkingen van 27 verhalen uit het Oude Testament staan op rijm waarbij een gedachte aan de bovengenoemde bewerking van Ovidius terecht bovenkomt. De verhalen zijn in drie kolommen gevat en lezen in een prettige cadans waarin de oorspronkelijke verhalen herkenbaar blijven en aan authenticiteit niet inboeten. Wie ooit de verhalen heeft gelezen of heeft horen voorlezen weet dat er niet al te lieflijke gebeurtenissen in voorkomen. Moord en doodslag op rijm zetten is een hele klus en je moet zoeken naar woorden die tevens in een rijmschema abcb moeten passen. Mogelijk geeft dat soms een humoristische effect terwijl een gruwel wordt gelezen.

De expressieve dynamische illustraties zijn geweldig tot fenomenaal. Herkenbaar voor degenen die bekend zijn met zondagschoolplaatjes, maar ze laten voldoende aan de verbeelding over. Ze geven ruimte aan de tekst of juist een aanvulling erop. Af en toe kan een gedachte opkomen of bijv. een voorwerp al bestond in vroeger tijden, maar kan ook aan de vrijheid worden toegedicht van een kunstenaar om iets voor kinderen van nu uit te beelden. Voorbeelden zijn de blindenstok, een tank of de éénwielfietsen. Opvallend is dat de menselijke figuren groter worden afgebeeld, behalve de mooie details figuurtjes in zwart. Alles is uitgevoerd in een passende op elkaar afgestemde kleurstelling.

De verhalen beginnen met Adam en Eva, Kaïn en Abel en de ark van Noach. De illustratie bij De toren van Babel is zoals je die als kind kunt voorstellen en voor het hedendaagse kind afscheidswoorden in meerdere talen erbij in de tekst. David en Goliath is bijzonder geslaagd als illustratie maar ook De tien plagen. Bij De zegen van Izaäk een glimlach want een strikje bij de omgeknoopte baard ontbreekt niet. Zo is er bij ieder verhaal een detail op te merken of bijzonders te vertellen.

Een boek dat meer is dan Bijbelse verhalen; het vertelt respectvol geschiedenis en over een periode waaraan veel taal is ontleend. ‘Toen Jonas in de walvis zat’ is een schitterend boek dat door tekst, illustratie en niet in het minst door vormgeving een aanrader is. De linnen rug, het formaat, de zware papierkeuze, leeslint, het lettertype, het register van namen, plaatsnamen en volkeren en de prachtige schutbladen dragen bij aan een boek dat cadeau- en prijswaardig is. Een prachtig boek met overleveringen waardoor aloude verhalen worden doorgegeven en nieuwe verhalen kunnen ontstaan. Verhalen die een toevoeging zijn aan de algemene ontwikkeling. Voor iedereen.

Maria van Donkelaar, Toen Jonas in de walvis zat, illustrator Sylvia Weve, Gottmer, 2021, 64 blz., 9789025774905