door Met voorspelde koudere dagen kwam een gedachte aan ‘Rana’ boven. Een tijdloos prentenboek in prachtige kleuren over een poolvosje dat verdwaald is in de ijzige kou van de poolwinter.
Het verhaal is geënt op een volksverhaal uit het Hoge Noorden. Een verhaal waarin met een beetje magie de verklaring voor het noorderlicht wordt gegeven.
Rana is een jong onderzoekend vosje, het is tenslotte haar eerste winter, en ze hoort van moedervos verhalen over natuurverschijnselen in hun habitat. Nieuwsgierig als ze is, loopt ze verder dan de voor haar bekende omgeving, tot ze niet meer weet waar ze is door de veranderende weersomstandigheden. Sneeuw en wind beperken het zicht. Ze ziet onbekende sporen en probeert zich te herinneren wat hierover is verteld, want een ijsbeer in de buurt betekent gevaar. Ze zou willen slapen, zo moe is ze. De kou en de nu rustiger vallende sneeuwvlokken laten haar toch weer even rondkijken. Tot haar schrik ziet ze niets bekends, en ook nog ijsbeer!
Is het waar wat de legende vertelt? Is een ijsbeer, een vreemde, altijd je vijand? Kan een staart van een poolvos een wondertje teweegbrengen? Wat vertelde haar moeder hierover?
‘Ze dwalen over de ijsvlakte in de eindeloze nacht. De grote beer begint te vertellen.’: over alles wat ze op hun tocht tegenkomen en dan ineens ziet het vosje de moedervos staan die haar staart de donkere hemel inzwiepert. De ijsbeer geeft prachtig mee: ‘Volg het licht!’ De lente breekt aan.
Het verhaal wordt nergens te eng en de tekst is niet moeilijk waardoor je het al vanaf 3 tot 4 jaar kunt voorlezen en vooral kan gebruiken bij het thema winter. De goedmoedige beer bromt wel wat, maar ze kijken elkaar vanuit een liggende rustige positie aan om vervolgens te zien dat het vosje op de beer zijn rug mag zitten op weg naar huis. Sommige kinderen zullen zich misschien afvragen waar de moedervos is gebleven die je alleen op de eerste en de laatste dubbele platen ziet. Het vosje gaat alleen op avontuur, iets wat kinderen zelf ook kunnen doen zonder het eerst te vertellen. De moedervos zie je als anker aan het begin en eind, dat je als het vertrouwde en veilige thuis kunt zien.
Naast het thema winter en ook emoties/gedrag geeft dit prentenboek volop mogelijkheden voor of ter inleiding van verdiepende (deel)onderwerpen, ook voor oudere kinderen. Bijv. vogeltrek, pooldieren, boomgrens/vegetatie, landschap, het weer, natuurverschijnselen/natuurkunde, astronomie, alleen ijsbeer of poolvos m.b.t. bijv. wintervacht of voedsel. Bij alle deelonderwerpen kan klimaat als overkoepelend thema erbij worden genomen. Hierbij is de gegeven informatie achterin ook van toegevoegde waarde.
De schitterende illustraties spreken tot de verbeelding. Alsof je zelf rondwandelt en de omgeving voelt, ook als je er nooit bent geweest. Wat een kleurenpalet kom je tegen door alle weertypes en momenten van de dag. Je ziet aan alles de liefde voor het gebied terug en het enorme observatievermogen van Marieke ten Berge. Het ruimtelijke, de kou, het suizen van de wind, de stilte van vallende sneeuwvlokken, aantal details, het weerspiegelende oog, de schotsen en natuurlijk de luchten met het noorderlicht.
Het omslag verdient een aparte vermelding. Je ziet daarop goed terug dat de illustraties door middel van houtsneden tot stand zijn gekomen. Het reliëf is te zien en te voelen, plus dat de titel een speciale vernis heeft gekregen zodat het een lichtje in een donkere nacht is. Aan inspiratie voor een zinvolle veelomvattende creatieve les voor ‘brein en zijn’ geen gebrek!
‘Rana’ was terecht genomineerd voor het mooiste boekomslag van 2023.
Marieke ten Berge, Rana, Lemniscaat, 2023, 32 blz., 9789047713814
