door ‘Het recht is aan degene die het pakken kan. Degene met de sterkste arm wint het telkens weer.’
Tijdens de Spaanse Burgeroorlog wordt dit tegen Herman gezegd, die van zijn huis een plek probeert te maken waar rechtvaardigheid heerst en waar niet zomaar andermans dood gewroken wordt. Herman, een Nederlander die na vele omzwervingen in Spanje is aanbeland en na de verschrikkingen in de Grote Oorlog eindelijk een thuis vindt. In een herbouwd Moors paleis biedt hij arme werklieden eveneens een thuis in een steeds roeriger wordend land. Leden van de rechtse militie nemen bloedig wraak op grootgrondbezitters en iedereen die links riekt. Stokmans schuwt wrede scènes niet, maakt zeker niet alleen een lieflijk verhaal van Land van echo’s.
Ook al is het verhaal met deze personages gecreëerd, de beschreven politieke gebeurtenissen zijn wel gestoeld op de geschiedenis. Het leven onder Franco was tot lang na de Tweede Wereldoorlog armoedig.
Land van echo’s voelt aan als een Spaans epos dat meerdere decennia en vele levens vol vriendschap, liefde en broederschap bestrijkt. Je waant je in het temperamentvolle kustgebied dat in elk geval het prachtige gedicht Pequeño Vals Vienés van Federico García Lorca heeft voortgebracht (later op muziek gezet door Leonard Cohen in Take This Waltz).
Een bijzonder debuut van hoog niveau van Mark Stokmans, waar ik nog lang niet alles over verteld heb. Het mag een prijs krijgen.
Aanvulling januari 2023: de auteur schrijft ondertussen door aan een tweede boek, dat met Land van echo’s een tweeluik vormt.
Mark Stokmans, Land van echo’s, Ambo Anthos, 2022, 536 blz., 9789026358401.
