door De man in het hoge kasteel van Philip K. Dick was een soort vroege sciencefiction voordat het genre echt bestond. Verschenen in 1962, waarna het genre zich echt zou ontwikkelen. Eigenlijk is de nieuwere term speculatieve fictie beter op zijn plaats: wat als…?
In dit geval raakte deze schrijver begin jaren ’60 blijkbaar gefascineerd door de vraag hoe de wereldorde zou zijn als Duitsland en Japan de oorlog wél hadden gewonnen. De Asmogendheden hebben de wereld zo ongeveer verdeeld, m.u.v. het midden van de Pacific States of America. De Middellandse Zee is droog gelegd, Afrika is een groot experimenteel landbouwgebied en Duitsland koloniseert enkele planeten.
In het boek worden enkele personages in de States in hun gewone dagelijkse bedoening gevolgd die soms met elkaar te maken hebben. Er hangt geen grimmige of mysterieuze sfeer, eerder een bepaalde gelatenheid. De samenleving is gesegregeerd en men bezigt er benamingen voor bevolkingsgroepen die nu ronduit racistisch zijn. Iedereen moet buigen voor de Japanse macht, maar ondertussen blijkt dat de Aziaten zelf de praktijken in Europa afkeuren. Achter de schermen treedt een Duits plan in werking om het machtsmonopolie te verkrijgen, maar de dood van de Reichskanzler zorgt voor uitstel.
Dan is er nog een filosofische laag in het verhaal. Alle personages maken regelmatig gebruik van een Chinees orakelboek, de I Tjing. (Nazoeken leert dat dit Boek der Veranderingen echt bestaat en tot de vijf wereldklassieken wordt gerekend.) Ook het fictieve De sprinkhaan sleept zich voort komt vaak voor, waarin de wereld zoals wij die kennen wordt omschreven. Een personage gaat op zoek naar de auteur daarvan: de zogenaamde man in het hoge kasteel.
Interessant verhaal dus. In het voorwoord geeft de inmiddels overleden Ursula K. Le Guin duiding bij de persoon en het vele werk van Philip K. Dick. Le Guin is overigens zelf ook een veelschrijver geweest: 40 werken aan speculatieve fictie.
Enkele jaren geleden is blijkbaar een tv-serie gemaakt bij Amazon met de titel The man in the high castle. De trailer doet mijns inziens echter vermoeden dat naast de titel en het basisgegeven van de roman er weinig van het origineel overgebleven is. Mocht het anders zijn, hoor ik het graag.
Philip K. Dick, De man in het hoge kasteel, vertaling: Irving Pardoen, Lebowski, 2016, 320 blz., 9789048845538.
