Suzanne Grotenhuis – Waar zijn de wolken

Een pleidooi voor minder zelfzorg
De grote dingen in het leven doen we blijkbaar alleen

Eerlijk is eerlijk, als het niet genomineerd was voor De Bronzen Uil 2024 was het niet opgepakt. Het minimalistische omslag is het niet, het ‘minder’ was blijkbaar niet gelezen, het is juist het woordje ‘zelfzorg’ dat jeuk geeft. Precies als deze wandelaarster, schrijfster en vooral moeder ook krijgt na het beluisteren van een podcast. Een podcast van een coach – daarvan zijn verschillende varianten in dit relaas – die door een vriendin was doorgestuurd, iets met grenzen aangeven en manifesteren. En dat is nu net wat rondom ‘zelfzorg’ tegenstaat, het individu en niet het oog voor de ander en de omgeving.

‘Waar ik een soort huiduitslag van krijg
Van dingen zoals grenzen aangeven
Alsof de hele wereld niet kriskras vol met lijnen zou komen te staan
Als iedereen de hele tijd zijn grenzen aan gaat zitten geven
Alsof we niet allemaal
Met moeite
En zorgzaamheid
Onze grenzen een beetje moeten laten buigen
En elkaar in het midden moeten ontmoeten’

Als dit fragment wordt gelezen is er nog maar pakweg éénderde te gaan in dit vlotlezende debuut. Een boek met korte zinnen en proza dat slechts vraagtekens kent. Je leest als vanzelf de punten en de komma’s of hoofdletters. Zo schrijven is bijzonder. Het was dus beslist niet de reden om het niet eerder op te pakken. Grotenhuis schrijft helder, invoelbaar en regelmatig zit je met een glimlach te lezen over de volgende hulpverlener die even wat euro’s incasseert.

‘Waar zijn de wolken’ is in de notities getypt op de telefoon tijdens de wandelingen. Het voorwoord vertelt erover in dezelfde stijl als het verhaal en het dankwoord. Het is een ‘eindeloze hete zomer‘ waarin de denkende scherp observerende schrijfster zich afvraagt ‘waar zijn de wolken‘. Al lopend tracht ze zoveel mogelijk in de schaduw van de bomen te lopen, een zomer waarin het lijkt dat er ‘geen wolkje aan de lucht‘ is. Een zomer waarin een boek aan de uitgever zou worden afgeleverd dat geschreven kon worden terwijl de nieuwe baby de dutjes zou doen. Het liep anders. Wat vaak een vreugdevolle periode is werd een stressvolle. Soms komt niet alles vanzelf goed. Soms ben je alleen als er samen nog een weg gevonden moet worden. Meer een onverwacht op jezelf bent aangewezen en er iets ‘losgelaten’ zou moeten worden volgens de norm. Of is er geen compleet geheel zo er staat: ‘dat ik geen geheel was / ze zei dat mijn lichaam uit twee delen bestond / er is geen doorstroming van je benen naar je romp / zei ze’. Smakelijk droog commentaar hieromtrent volgt.

Het is mooi hoe door eenvoudige ontmoetingen tijdens de vele wandelingen in vooral het park de wereld weer groter wordt na de geboorte van nu een zoon. De zoon die onrustig is, niet slaapt als hij niet wordt gedragen, simpelweg een flinke keel opzet. Enkel door de wiegende beweging tijdens het miljoenen stappen zetten is er stilte.
Je bemerkt wanneer er oog voor de ander ontstaat er langzaam maar zeker rust komt die zich eerst onbewust uitstraalt op de baby. Het wandelen is daarmee niet alleen heilzaam voor het kind, ook voor de moeder die zich uit de eenzaamheid ontworstelt.

Er komt ook ruimte om anderen te ontmoeten, te spreken en zelfs een bezoekje af te leggen. Er zijn momenten van reflectie, je leest over de oudere zus van de baby, een flard nieuwsgebeuren, naast de waslijst aan therapeut-gerelateerde hulpverleners. Het geval krabbenpoot was bijzonder als hyperventilatie niet wordt herkend en wel met humor in proportie wordt gezien als ‘de vrijwillige zuurstofvergiftiging‘ ad 95 euro. Een emrd-sessie ondergaan terwijl je niet is gezegd wat dit inhoudt eveneens, maar oké het loopt anders omdat de focus er niet is. Je kunt het je helemaal voorstellen, voelt hier bijna als nuchterheid versus zweverigheid terwijl er toch zeker wel emotie in dit verhaal voorkomt. Of is het de controle willen houden, weer willen hebben?

Als Nederlandse lezer begrijp je helemaal wat er bedoeld wordt met ’taalverwarring’. De gsm en zelfs de gsm die plat is of kaka doen en wat dacht je van ‘nabewaking’! Je ziet iets totaal anders voor je als je niet weet dat dit naschoolse opvang is. Het woord ‘kamp’ is bekend als schoolkamp maar een andere associatie kun je je levendig voorstellen. Associërend lees je over meer dan alleen het hoofdonderwerp en merk je tussen de regels op dat de van oorsprong Nederlandse schrijfster Suzanne Grotenhuis al jaren in België woont. Vooral aan het gemak waarmee ze woorden als parking, tiens of het koppel neerzet. Mooi is dat in taal – eenzelfde en toch ook net niet – verbinding als vanzelf mogelijk is en dat taal in de op het oog korte parkgesprekjes de schakel is naar gezien worden.

En wie heeft dat niet als je je in een positie bevindt van mindere weerstand of een autoritair persoon tegenover je hebt en simpelweg niet direct kan spuien wat je zou moeten zeggen? Om vervolgens op een stil moment, ’s nachts of zo, een betekenisvol zeer krachtig betoog te houden waar de honden geen brood van lusten of alvast wel luisteren, precies weten wat je hád moeten zeggen, dat er écht naar je wordt geluisterd? Voor je zover bent kan er veel tijd overheen gaan en tot dat moment verzuchten ‘was het al maar zo ver / was het al maar die nacht’.

Uiteindelijk is het altijd en overal waar het omdraait in deze wereld, gezien worden, het omzien naar elkaar. Niet alleen voor jezelf, juist voor die ander en zorg krijgen. Alle goedbedoelde adviezen van wie dan ook, betaald en onbetaald, gewoon er zijn is belangrijker. Een verhaal over eenzaamheid, het verblijven in een vacuum, maar ook over het belang van hechting tussen ouder en kind en de verbinding met de ander hebben of weer vinden.

‘en dan hoor ik de stem zeggen
we moeten weer resoneren
in levendige verbinding staan met iets buiten jezelf’

‘alsof ik een dichtregel las van een oud lied dat ik
ergens in de loop van mijn leven was kwijtgeraakt‘

Resoneren, het klinkt zo, ja wat, vaag? Zal dit debuut nog een tijdje naklinken? Ook als je geen jonge kinderen hebt? ‘Waar zijn de wolken’ zal als titel (en schrijver) vast blijven hangen en vooral zal het ook een glimlach geven. Een opmerkelijk zeer leesbaar debuut. Eentje van hoop, verbinding en veel zon.

Suzanne Grotenhuis, Waar zijn de wolken, Borgerhoff & Lamberigts, 2023, 160 blz., 9789464788402 

Omschrijving:
Persoonlijke aantekeningen van de auteur over de eerste maanden na de geboorte van haar zoon. Ze beschrijft deze periode als een van de eenzaamste periodes in haar leven. Ze wandelt dagelijks door het park om haar zoon in slaap te krijgen, terwijl ze schrijft en de wereld om haar heen doorgaat. Ondanks adviezen om voor zichzelf te zorgen en los te laten, verlangt ze naar zorg van anderen. Tijdens haar wandelingen ontmoet ze meneer Bergmans, een bijna honderdjarige man met veel cactussen, en andere passanten die het belang van verbinding met anderen benadrukken. De tekst is geschreven in monoloogvorm, in een reflectieve en associatieve stijl waarbij de auteur geen leestekens gebruikt. Suzanne Grotenhuis (1985) is een Nederlandse auteur en theatermaker en actrice bij De Nwe Tijd. ‘Waar zijn de wolken’ is haar debuut..