Ted van Lieshout – Ommouw me

Hebben kledingstukken een ziel of worden ze meer dan een gebruiksvoorwerp als een mens ze aantrekt? En hoe gedragen ze zich als iemand een trui of broek definitief aan de kant legt? Ted van Lieshout geeft hen in Ommouw me als het ware een stem.
Kleding als thema van een dichtbundel komt voor hem niet uit de lucht vallen: hij bewaart al veertig jaar kleren van zijn overleden broer. Ook enkele eigen gedragen of zelfs ongedragen kledingstukken heeft hij geportretteerd, evenals aangespoelde slippers en shirts van vluchtelingen. Wat eerst een simpel idee lijkt, is uitgegroeid tot een originele poëtische bundel met meerdere lagen.

Iedereen heeft het eens meegemaakt: een handschoen die kwijtraakte in de winter of een sok die verdween in de was. Maar een sok die vanaf het begin zonder maatje door het leven moet? Van Lieshout dicht: ‘En ze breide er een. / Toen kreeg ze reuma / in haar handen, halverwege / de tweede. Die kwam / nooit meer af.’ Dit kun je zielig vinden, maar hij geeft er een draai aan: ‘Als ik hem draag / heeft niemand / een mooier been.‘

Soms zijn de gedichten heel concreet, andere zijn filosofischer van aard. Terugkerende thema’s zijn gezien en erkend worden, liefhebben of herinneren. Dit komt tot uiting in onder andere een versje over een overhemd waar de eigenaar is uitgegroeid. ‘Ik sterf / nog als ik / armen / niet voel. (…) Wat is zijn / als het / nergens om / heen is?‘ Hierbij moet opgemerkt dat tekst en beeld samen dit geheel vormen. De labels in de gefotografeerde overhemden bevatten een eigen miniverhaal bij de tekst op de pagina ernaast.
De ene keer is de tekst leidend, de andere keer spreekt het beeld voor zich. Het verdient aanbeveling details goed te bekijken, Van Lieshout denkt als zijn eigen vormgever aan en over alles na.

Met deze gedichtenbundel toont Ted op subtiele wijze zijn hoe de liefde voor iemand ook na lange tijd kan blijven bestaan, op welke manier die persoon dan ook uit je leven is verdwenen. Een kledingstuk als katalysator voor herinneringen. Met dat ene vest zag je misschien je opa of oma altijd buiten zitten; een bepaald shirt van je vader betekende vakantietijd. In concretere zin laat de dichter je ook (on)bewust nadenken over hoe een stukje van jou achterblijft in je garderobe.
Als Ted van Lieshout je met Ommouw me één ding wil laten zien, is het onzes inziens dit: kleding is meer dan zomaar een ding. Niet voor niets heeft hij ook de ondertitel ‘Jij bent de ziel van je kleren’ erbij geplaatst. Je pasvorm blijft in de broek bewaard en de geur van die ene jurk doet terugdenken aan een bijzondere avond. Zoals jij iets toevoegt aan kleding, doe je dat ook aan mensen en vice versa.
Sommige kledingstukken blijven je leven lang of grotendeels bij je, andere verlaten je na een poos. Het lijken wel mensen.

‘Als ik eenzaam ben en alleen
neem je mijn armen in jouw
mouwen, sluit je je knopen
om me heen, zet ik je kraag op,
duik diep in je voering van dons,
warm je mij als geen ander
en ik verander in ons.’

Ommouw me is intens in kwetsbaarheid en als een warme jas vol liefde omarmend en vertrouwd. Een uiterst originele en mooie dichtbundel voor (jong)volwassenen met herkenbare Ted-elementen en tegelijkertijd een nieuwe persoonlijke laag die raakt. Een blijvende aanwinst.

Ted van Lieshout, Ommouw me, Leopold, 2024, 96 blz., 9789025884154

Geschreven door Ria en Mireille