door Als er een nieuw boek van Ruta Sepetys wordt aangekondigd hoef ik niet na te denken of ik dit wil lezen, dat antwoord is natuurlijk ja. Als ik deze auteurs niet zou kennen, zou het omslag en vooral de geheime codes erop mijn aandacht wel getrokken hebben.
Voor mij staan de boeken van Sepetys garant voor echt goede historische verhalen waarin (belangrijke) historische gebeurtenissen écht goed verwerkt worden. Sepetys geeft een stem aan mensen in het verleden die dat (nog) meer verdienen of schrijft over stukken onderbelichte geschiedenis. De samenwerking tussen Sepetys en Sheinkin vindt zijn oorsprong in een paneldiscussie over ‘Hidden History’, de rest is geschiedenis.
Dat is met Het geheim van Bletchley Park niet anders, Engels verzet aan het begin van de Tweede Wereldoorlog.
In de zomer van 1940 raken Jakob en Lizzie Novis betrokken bij een van de grootste geheimen van de Tweede Wereldoorlog: de codebrekers in Engelse Bletchley Park. Jakob (19) probeert met een groep wiskundigen Enigma-codes van de nazi’s te kraken en ondertussen probeert Lizzie (14) de verdwijning van hun moeder op te lossen. Waar Jakob zegt dat hun moeder niet meer leeft (of dat als waarheid probeert aan te nemen), gelooft Lizzie daar niet in.
Als Hitlers invasie dichterbij lijkt te komen, nemen de hoeveelheid berichten toe en duiken er steeds meer mysterieuze berichten op voor Jakob of Lizzie.
Eenmaal begonnen zit je eigenlijk direct in het verhaal. Dat komt door de twee perspectieven van Jakob en Lizzie, de korte hoofdstukken, een spannende, vlotte en meeslepende schrijfstijl van beide auteurs én het onderwerp. Het maakte dat ik letterlijk niet kon stoppen met lezen en op een werkdag ineens 300 bladzijden las.
Als je werkzaam bent op Bletchley Park ben je verplicht een overeenkomst te ondertekenen waarin staat dat je niet mag praten over je werkzaamheden. Dat lijkt makkelijk, maar is het niet. Broer en zus vullen elkaar aan, maar vertellen elkaar ook niet alles. Wie heeft welke informatie en wat voeren ze beide, apart van elkaar, in hun schild? Is de geheim agent die hen beide volgt wel echt wie hij zegt te zijn? En kunnen ze hun gemaakte vrienden op het park wel vertrouwen? Los van hun individuele en toch ook gezamenlijke geheim voel je ook de oplopende spanning en angst rondom het kraken van codes en de opkomende invasie.
Alle personages staan goed op zichzelf en zijn dus goed uitgewerkt. Lizzie is nieuwsgierig, bijzonder goed oplettend waardoor ze veel observeert en meer ontdekt over gewoontes van mensen en structuren in het werk. Jakob is slim, bedachtzaam en zoekt duidelijkheid in het leven door aan te nemen dat hun moeder niet meer leeft. Lizzie probeert ondertussen ook uit de handen van Fleetwood te blijven, haar begeleider die haar op verordening van haar dictatoriale oma naar Amerika zou begeleiden. Oma’s persoonlijkheid komt via gesprekken goed naar voren en als lezer begrijp je dat Lizzie daar niet wil zijn.
Het raadsel van Bletchley Park is een zeer geslaagd (jeugd)boek, niet alleen door bovenstaande, voornamelijk omdat historische feiten bijzonder goed zijn verwerkt in het verhaal. Ik leerde o.a. over Duitse Enigma-codes en het kraken ervan door Engelse codekrakers waaronder de bekende wiskundige Alan Turing. Achter in het boek wordt de historische achtergrond verder uitgelegd en blijkt hoeveel waargebeurd is. Een waardevolle toevoeging vind ik ook krantenartikelen, recepten en foto’s uit deze tijd in het verhaal zelf. Daarnaast vind ik het mooi hoe ook vriendschap een rol krijgt in dit verhaal en hoe belangrijk dit en vertrouwen is in tijden waarin dat niet vanzelfsprekend is.
Doordat codes benoemd en uitgelegd worden in het verhaal wordt de lezer aangespoord om op te letten en codes te kraken. Zelf was ik geïntrigeerd door de twee, later drie, stippen onder de namen bij iedere perspectiefwisseling en de eerste letter met de vormgeving van een typmachinetoets. Ik ben er nog niet uit of dit een specifieke code was of dat ik nu zelf een coole sleutelcode op papier heb gezet die ik zelf ook niet kan kraken. (Ik ben vrijwel overtuigd dat het dit laatste is.)
Wie echt goed oplet ziet hier en daar meer codes staan dan daadwerkelijk benoemd wordt. Wie dat niet (direct) ziet, geen probleem: op het einde kan je de codekraker in jou loslaten! Net als Jakob en zijn collega’s had ik ze niet direct… het duurde echt even voor ik bepaalde codes gekraakt had. Persoonlijk vind ik het echt een leuke toevoeging aan het boek.
Over de codes ook gesproken; dat lijkt me een puzzel qua vertalen. Ook dit keer bij een boek van Sepetys is de vertaling gedaan door Aleid van Eekelen-Benders. Matchmade in heaven, leest opnieuw goed.
Enorme aanrader voor kinderen vanaf 12 jaar die houden van codes kraken en/of graag iets leren over een belangrijk stuk uit de geschiedenis. Met vanaf 12 jaar bedoel ik dus ook volwassenen 😉
Wie meer wil lezen van Ruta Sepetys (doe!) kan op zoek naar Ik moet je verraden, Stilte heeft een eigen stem (mijn favoriet denk ik), Zout van de zee en Schaduwliefde.
Ruta Sepetys en Steve Sheinkin, Het raadsel van Bletchley Park, vertaling Aleid van Eekelen-Benders, Luitingh-Sijthoff, 2024, 366 blz., 9789021053516
