door ‘De nacht is precies als de dag, het is alleen een beetje donker.’
Op de kortste dag van het jaar waarop het nauwelijks licht wordt, het buiten het guur en nat is, meest trieste novelle lezen uit ‘Winterverhalen’. In deze tweede vertaalde titel van Rishoi drie verhalen over mensen die zo men noemt aan de zelfkant van de maatschappij leven. Novellen waarin nauwelijks kleur is te bekennen; wel intense kou, eenzaamheid, onmacht en armoede.
In de eerste novelle ‘We kunnen niet iedereen helpen’ moet een tienermoeder met haar dochtertje van een paar kronen rondkomen. Er is geen geld voor de bus, ze zouden naar huis lopen zodat er eten kan worden gekocht, maar het meisje heeft in haar broek geplast. Het is kersttijd, het koor bij het warenhuis zingt ‘all is calm, all is bright’ maar de situatie is allesbehalve rooskleurig.
In de tweede ‘De goede Thomas’ probeert een man zijn leven buiten de gevangenis weer op de rit te krijgen. Hij gaat zijn zoontje weer zien en voor hem wil hij de goede route volgen, hij is nu een ander en heeft een plan. Hij houdt vast aan wat de psycholoog zei ‘angst zet zich vast in de hersenen’ en dat je altijd een keuze hebt. Een man waarvan de jeugd bepalend was, een man met een levensverhaal.
De laatste, ‘Grote zus’, komt als derde keihard binnen. Een meisje van zeventien zorgt liefdevol voor een halfzusje en -broertje. Er is een situatie ontstaan waardoor ze van elkaar gescheiden dreigen te worden. Ze neemt hen mee naar een plaats waar zijzelf een gelukkige zomer beleefde. Nu is het hartje winter, donker, ijskoud en zonder vervoer. Ze meende alles goed overdacht te hebben.
Bij alle drie de verhalen ervaar je op een gegeven moment dat het niet grauwer en zwarter kan. Het uitzichtloze gaat je bijna tegenstaan en juist op dat moment verschijnt er een menselijk lichtpuntje. Niet meer dan dat, maar net voldoende dat het leven voor deze mensen en hun dierbaren net dat nodige sprankje warmte en hoop krijgt om verder te kunnen.
In 2022 verscheen het prachtige ‘Stargate’, een eerste in het Nederlands vertaalde titel van deze auteur. Deze is anders en ondanks alle ellende ook mooi. Ingvild H. Rishoi kan goed schrijven en Liesbeth Huijer goed vertalen uit het Noors. Goed in de breedste zin.
In enkele treffende invoelende woorden wordt een situatie geschetst, een beeld gegeven van de ellendige omstandigheden zonder alles te benoemen. In stappen krijg je het hele verhaal te lezen van de hoofdpersonen. Over gewone mensen die de pech hadden een andere route te moeten volgen door een bepalend moment in hun leven. Gewoon, mensen.
Winterverhalen is een bijzondere aanrader voor de lezer van grootse kleinoden.
Ingvild H. Rishoi, Winterverhalen, vertaler Liesbeth Huijer, Koppernik, 2023, 176 blz., 9789083323985
Irene en Ria lazen ook Stargate van deze auteur:
Stargate – Ingvild H. Rishøi
Ingvild H. Rishøi – Stargate
