Simon van der Geest – Hart van Staal dl. 1

Routinematige handelingen worden de laatste weken wel verricht ^{_{(vooral sinds 07-10-’23)}}. Was wordt in de machine met zelfdenkend programma gestopt. Er wordt gekookt, boodschappen handmatig genoteerd, maar de inleverdata van de bibliotheekboeken worden digitaal bekeken. Lezen en schrijven lijken van ondergeschikt belang, muziek staat nauwelijks aan. Het wereldgebeuren houdt gedachten bezig. Verhalen blijven liggen. Het wereldnieuws bepaalt bezigheden.

Dit boek, ‘Hart van staal’ kon niet meer worden verlengd. Toch even openslaan ondanks de beste stapel recensiewerk. En ik las weer. Een toekomstavontuur dat ik zondermeer had verslonden als 10-jarige.
Je ouders die met open ogen slapen, blauw licht uit de oren en nog wat frappante details m.b.t. techniek. Dat wil je niet geloven tot een rood magneethartje het koude bewijs levert. En dan blijkt de meester van Ravi en Zina ook te zijn omgebotteld.

‘Ravi zucht en laat zijn hoofd hangen. ‘Ik trek het niet meer,’ briest Zina. ‘Ze pakken alles af. Onze ouders, onze muziek en nu ook onze meester. Het moet stoppen. We moeten iedereen waarschuwen dat het stikt van de robots!’ (..) Iedereen gelooft wat het nieuws zegt, en wat de Gouverneur zegt. Sommigen zijn zelfs zo gehersenspoeld dat ze niet meer te vertrouwen zijn’

Een muziekinstrument achterhouden is tegen het bevel van de Gouverneur. Met Blinker en Mink, die al verder zijn in hun bevindingen, richten ze de Rebellen op. Op een afgelegen plek kunnen ze vrijuit spreken zonder te worden afgeluisterd en worden bekeken door verborgen apparatuur. Wie of wat zijn de pappo/mammobots, waar gaan de ziekenzoevers heen, waarom mag er niet worden gezongen of worden gemusiceerd, waarom gaan ze nooit meer zwemmen, waar is de emotie, waarom zijn hun echte ouders weg en vooral waar zijn ze?

‘En ondertussen maakt muziek ongekende krachten vrij in mensen. Gevaarlijke krachten. Krachten die wij nauwelijks kunnen beteugelen en die onze Meestermissie in gevaar brengen. Bent u soms vergeten hoe Brisseling mij bij de laatste verkiezingen bijna had verslagen? ‘Zeker niet, meneer de Gouverneur. Hij dreigde veel meer stemmen te krijgen omdat hij zo’n populaire, geliefde zanger was.’

Een spannend dystopisch, futuristisch of scifi-avontuur. Hoe je het ook noemt, hoe ver zijn we werkelijk verwijderd van polsofoons en levensechte robots? Welk experiment is in ‘Hart van staal’ gaande en hoever zijn we verwijderd of al met AI en geavanceerde technologie? De dreiging van ophalers die in opdracht handelen van één leider/dictator die de macht op een eiland totaal dreigt over te nemen komt ook niet vreemd voor. Een lach bij smeerolie en waterpistolen. Een bedenking bij het benoemen hoe weggevoerde ouders worden geduid of hoe een kind wordt ‘behandeld’. Hoe dan ook het leest dóór, ook voor iemand die de tijd (zonder internet) van Koude Oorlog, RAF, IRA, ETA etc. kan herinneren maar zonder de huidige moderne technologie als drones en zonder internet waardoor nieuws binnen luttele minuten op je telefoon binnenkomt. Iemand die kunst & cultuur belangrijk vindt, wat zou je zonder muziek en boeken moeten? Er is een muzieklijst. Praat over techniek, politiek, macht, propaganda, geopolitiek.

De tekeningen en omslag zijn van de hand van Martijn van der Linden. Die robothand…levensecht. Of de maskers en instrumenten. Prachtig en treffend. Een avontuur voor veel lezers vanaf 10 jaar of bij interesse eerder. De taal en vorm zijn niet te moeilijk. Twee vertelperspectieven: de naam staat boven het hoofstuk. Een boek waarin je verdwijnt tot het uit is. Uit betekent niet het einde van dit verhaal maar wel een eind van een bepaald verrassingsoptreden. Op naar dl. 2: het onmisbare warme hart?

Simon van der Geest, Hart van Staal, illustrator Martijn van der Linden, Querido, 2023, 368 blz., 9789045128078